آشنایی با یعقوب دانش دوست، معمار و مرمت گر بناهای تاریخی

به گزارش اخبار ساختمان، یعقوب دانشدوست متولد سال ۱۳۱۷ در تبریز است و از سه سالگی در سال ۱۳۲۰ به اقتضای شغل پدر به مشهد آمد و با پایان تحصیلات متوسطه و قبولی در کنکور سال ۱۳۳۶، تحصیل در رشتهٔ معماری دانشکده هنرهای زیبا را آغاز کرد. پس از دانش‌آموختگی در کارشناسی ارشد معماری و دکتری شهرسازی، در سال ۱۳۴۴ به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و کار در حوزه بناهای تاریخی را آغاز کرد.

او معمار، مرمتگر و نویسنده ایرانی بود که در حوزه مرمت بناهای تاریخی و باغ های ایرانی تخصص داشت. یعقوب دانشدوست که تحصیلات خود را در رشته معماری در مقطع دکتری شهرسازی ادامه داد و با معماری سنتی ایرانی و باغ های ایرانی آشنایی کامل داشت، در طول زندگی کوشید که با استفاده از ارزش های معماری کهن ایرانی یک معماری مدرن ایرانی به وجود آورد.

این معمار ایرانی سال های طولانی رئیس دفتر فنی‌ سازمان ملی حفاظت آثار باستانی خراسان بود و در بسیاری از طرح های مرمت آثار تاریخی خراسان نقش مؤثری داشت.

به جز آن، او معماری خوش قریحه و صاحب سبک بود که نگاه ویژهٔ او در خانه ها و ساختمان هایی که طراحی کرده است، به یادگار مانده است.

دکتر یعقوب دانش دوست پژوهشگری صاحب نظر با طبعی دقیق و نکته بین بود و مقالات متعدد او و کتاب هایش از جمله دربارهٔ طبس شاهدی بر ذوق و خوی ظریف اندیش اوست.

دکتر یعقوب دانشدوست به واسطهٔ طراحی و ساخت دو یادمان مشهورش نه تنها برای مشهدی ها، که عموم ایرانیان آشناست؛ یادمان میدان راه آهن و یادمان پیشین نصب شده در میدان پارک ملت مشهد در یاد عابران و مسافران مانده و می ماند.

دکتر یعقوب دانش‌دوست شامگاه هفتم بهمن ۱۴۰۰ جهان خاکی را ترک کرد و در قطعه هنرمندان بهشت رضا (ع) مشهد به خاک سپرده شد.

آثار معماری یعقوب دانشدوست

یعقوب دانش دوست بناهای متعدد مدرنی را به شیوه های معماری مدرن ایرانی طراحی و اجرا کرده است که می توان به بیمارستان آریا، بنای یادمان میدان آزادی، بنای یادمان میدان راه آهن، بنای یادمان همای رحمت، بنای یادمان والفجر و … اشاره نمود.

همچنین تهیه نقشه های معماری و اجرایی خانه علم و کیهان نمایی شهر مشهد نیز از کارهای این معمار سرشناس است. طراحی و اجرای باغ آرامگاه فردوسی با طرح باغ ایرانی و آرامگاه کلنل محمد تقی خان پسیان از مجموعه آثار یعقوب دانش دوست است.

مرمت مجموعه گنجعلی خان در کرمان و گنبد طلای حرم امام رضا (ع)، همچنین مرمت بخش زیادی از آثار خراسان بزرگ، از جمله مسجد گوهرشاد، مدرسه خرگرد، رباط شرف، مسجد شاه مشهد، مدرسه دو در، مدرسه پریزاد، مدرسه میرزا جعفر، مصلی پایین خیابان مشهد، گنبد سبز مشهد، کاخ خورشید کلات، مسجد کبود گنبد کلات، مزار شیخ احمد جام، مزار مولانا زین الدین ابوبکر تایبادی، میل اخنجان، مسجد ملک زوزن، مسجد جامع فردوس، مرمت آرامگاه عطار و احیای باغ آن، مسجد جامع نیشابور، قدمگاه، امامزاده محروق نیشابور، هارونیه، مقبره و منار ایاز، مزار خواجه ربیع، مقبره بابا لقمان سرخس، مسجد جامع گناباد، میل رادکان، منار خسروگرد سبزوار، مسجد جامع قائن، از اقدامات ماندگار دانشدوست بوده است.

وی تا سال چهارم انقلاب اسلامی به عنوان رئیس دفتر فنی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی در استان خراسان مشغول کار بود و پس از آن همکاری با سازمان میراث فرهنگی و نظارت عالیه بر بناها را ادامه داد.

دانشدوست سال ها عضو ایکوموس بود و در کنگره های متعدد معماری و باغ سازی در ایران و خارج از کشور حضور فعال داشت.

نوشته های یعقوب دانش دوست

دانشدوست به کار پژوهش و نوشتن کتاب نیز مشغول بود که حاصل آن سه کتاب با نام کلی طبس شهری که بود با زیر عنوان های: باغ های طبس، بناهای تاریخی طبس (برگزیده بهترین کتاب معماری سال ۱۳۷۹) و شهرسازی و معماری طبس بودند. کتاب های ارزش های فرهنگی طوس و آرامگاه فردوسی و پیدایش باغ آسمانی ایران در سال ۱۳۹۴ (به فارسی و انگلیسی) و نوشتار فیلمی در مورد هنر کاشی کاری ایرانی (با سرمایه اداره اوقاف خراسان) از جمله کارهای دیگر او هستند.

یعقوب دانشدوست مقالات بسیاری درباره معماری نوشته که از آن میان می توان به مجموعه مقالات «معماری ایرانی در سخن چهار نسل از معماران صاحب نظر» در مجله آبادی اشاره کرد.

جوایز و تقدیرات یعقوب دانشدوست

یعقوب دانشدوست در سال ۱۳۹۲ لوح و تندیس تقدیر از رئیس جمهور دریافت نمود.

او در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۴ به خاطر کوشش های فرهنگی بسیار، مفتخر به دریافت لوح و نشان فردوسی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.

در سال ۱۳۹۷ نیز به عنوان یکی از چهره های ماندگار ایران، کاشی ماندگار دریافت کرد.