اجاره بها از دستمزد کارگران سبقت گرفت

به گزارش اخبار ساختمان، تورم بخش مسکن در پنج سال اخیر کمرشکن بوده است و رویکرد‌های به ظاهر اصلاحی دولت ها، نتوانسته بار سنگین هزینه های مسکن را برای فرودستان سبک کند؛ امروز اجاره خانه مهم ترین دغدغه دهک های کم‌درآمد فاقد خانه ملکی است، در واقع چیزی بیش از ۶۰ درصد مزدبگیران شاغل و بازنشسته سراسر کشور از این مساله رنج می برند.

این دغدغه سال به سال پررنگ تر شده تا جایی که دیگر سقوط بین محله ای یا کوچ اجباری به حاشیه ها، نمی تواند چاره ساز حل این دغدغه بزرگ باشد؛ حداقل دستمزد کارگر متاهل با تمام مزایا کمی بیشتر از ۹ میلیون تومان است و اگر در نظر بگیریم که کمترین نرخ سبد خوراکی ها برای یک خانوار متوسط ۳.۳ نفره، حداقل ۷ تا ۸ میلیون تومان در هر ماه است، اوضاع بغرنج تر می شود: با یک یا دو میلیون باقیمانده، هیچ کجا نمی توان یک آپارتمان کوچک اجاره کرد.

داده های رسمی این ناترازی را نشان می دهند؛ شانزدهم مهرماه، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش های مجلس، از داده های تجمیعی تورم بخش مسکن در پنج سال گذشته رونمایی کرد؛ او با یادآوری اینکه قیمت مسکن و اجاره بها در بازه زمانی پنج ساله یعنی از سال ۹۷ تا سال جاری، ۱۰ برابر شده اظهار کرد: در سبد خانوار‌های ایرانی، اصلی ترین هزینه مسکن است و اگر نتوانیم تورم مسکن را کنترل کنیم، تلاش های دولت برای مهار تورم در سایر حوزه ها خیلی در زندگی مردم ملموس نخواهد بود.

در عرض پنج سال، هزینه های بخش مسکن حداقل ده برابر شده؛ هزینه های خرید مسکن را کنار می گذاریم، اگر سال ۹۷، اجاره یک آپارتمان کوچک مثلاً یک میلیون تومان بوده، امروز برای اجاره همان خانه که به نسبت پنج سال قبل مستهلک تر و قاعدتاً بی ارزش تر شده، یک خانواده باید لااقل ماهی ۱۰ میلیون تومان در هر ماه به صاحبخانه بپردازد؛ هزینه های مسکن در طول فقط پنج سال ده برابر شده، اما این تناسب در مورد دستمزد برقرار نیست:

در سال ۹۷، حداقل دستمزد با مزایا برای یک کارگر متاهل و دارای دو فرزند، حدود یک میلیون و ۴۸۰ هزار تومان بوده است؛ اگر قرار بر این بود که افزایش دستمزد همپای تورم –لااقل تورم بخش مسکن- حرکت کند، در سال ۱۴۰۲، حداقل دستمزد و مزایا برای کارگر متاهل باید به ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان می رسید؛ در حالیکه امروز حداقل دستمزد و مزایای ماهانه کارگر حداقل بگیر به زحمت کمی بیشتر از ۹ تومان است!

بنابراین وقتی در طول پنج سال، هزینه های مسکن ۱۰ برابر شده و این اعتراف رسمی رئیس مرکز پژوهش های مجلس است، حداقل دستمزد کارگران شاغل و بازنشسته در همین مدت، فقط ۶ برابر افزایش یافته است! یعنی نه تنها دستمزد نسبت به تورم تجمیعی سبد هزینه های زندگی که امروز در کمترین حالت ۲۲ میلیون تومان است عقب مانده، بلکه از تورم ساده و یک بعدی مسکن نیز جا مانده است. اگر کارگری در سال ۹۷ با هزار سختی می توانست اجاره خانه بدهد، حالا با عقب افتادگی دستمزد از تورم بخش مسکن، پرداخت اجاره خانه برایش مقدور نیست.

به گفته پرویز زعیمی (فعال صنفی کارگران رشت)، جلو افتادن کرایه خانه از دستمزد کارگران فقط محدود به تهران نیست، در همه شهر‌های کشور، با حقوق کارگری نمی شود خانه اجاره کرد.

او تاکید می کند: البته این دشواری فقط برای کارگران حداقل بگیر نیست، متوسط بگیران هم امروز در هزینه های اجاره خانه درمانده اند؛ فرض بگیرید شما ماهی ۱۵ میلیون حقوق می گیرید، وقتی هشت تا ده میلیون تومان از این حقوق را «ناچارید» پای اجاره خانه بپردازید، چطور با ۵ تا ۷ میلیون کل هزینه های زندگی را تامین کنید؟

اثباتِ این ادعا که در هیچ کدام از شهرها، کرایه یک آپارتمان کوچک مناسب برای یک خانواده متوسط با حقوق کارگری ممکن نیست، کار ساده ای است؛ به سراغ سایت دیوار می روم و سه شهر را در سه نقطه جغرافیایی متفاوت به عنوان نمونه انتخاب می کنم؛ تهران، رشت و زاهدان. نگاهی به قیمت ها بیاندازیم:
 

تهران:

آپارتمان ۷۰ متری در منیریه: ۳۰۰ میلیون ودیعه، ۹ میلیون اجاره. آپارتمان ۷۰ متری در خیابان بهار: ۲۰۰ میلیون ودیعه، ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره. آپارتمان ۷۰ متری در شهرک راه آهن: ۳۰۰ میلیون تومان ودیعه و ۱۵ میلیون تومان اجاره؛ بنابراین در پایتخت، یک کارگر برای اجاره یک آپارتمان ۷۰ متری باید ۳۰۰ میلیون تومان پول رهن جور کند و در بهترین حالت، هر ماه کل حقوقش را برای اجاره خانه به صاحبخانه بدهد؛ این کمترین قیمت در بازار است؛ در واقع ۹ میلیون پایین‌ترین اجاره ماهانه در تهران است، به شرطی که ۳۰۰ میلیون تومان پول پیش داشته باشید.

رشت:

آپارتمان ۷۰ متری در چهارراه گلسار: ۳۰۰ میلیون تومان ودیعه، ۷ میلیون تومان اجاره. آپارتمان ۷۰ متری در انصاری: ۲۰۰ میلیون تومان ودیعه، ۶ میلیون تومان اجاره. آپارتمان ۷۰ متری در تختی: ۳۵۰ میلیون تومان ودیعه و ۶ میلیون تومان اجاره؛ بنابراین در شهر رشت، یک کارگر که ۳۰۰ میلیون تومان پول رهن جور کرده است، می تواند یک آپارتمان ۷۰ متری را با ماهی ۵ تا ۶ میلیون تومان اجاره کند؛ در نتیجه وقتی اجاره خانه را بدهد، فقط ماهی ۳ تا ۴ میلیون تومان برایش باقی می ماند.

زاهدان:

آپارتمان ۷۰ متری در بزرگمهر: ۱۵۰ میلیون تومان ودیعه، پنج میلیون تومان اجاره. آپارتمان ۷۰ متری در زیباشهر: ۲۵۰ میلیون تومان ودیعه، ۶ میلیون تومان اجاره.

لاجرم در زاهدان نیز برای اجاره یک آپارتمان ۷۰ متری باید حداقل ۱۵۰ میلیون تومان پول رهن جور کنی و ماهی پنج میلیون تومان اجاره خانه بدهید؛ از دستمزد ۹ میلیون تومانی فقط چهار میلیون تومان برای باقی هزینه های زندگی باقی می ماند.

داده های بالا که از آخرین آگهی های سایت دیوار تهیه شده، نگران کننده است؛ در تهران حداقل ۱۰۰ درصد دستمزد پای اجاره خانه می رود، در رشت ۶۶ تا ۷۰ درصد و در شهری مانند زاهدان حداقل ۵۵ تا ۶۰ درصد؛ و این به شرطی است که حداقل ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان پول برای رهن یا همان ودیعه تهیه کرده باشید.

با این حساب، آنهایی که مدام داد «دستمزد منطقه ای» سر می دهند و مدعی هستند در شهرستان ها به خصوص در نقاط دورافتاده، هزینه های زندگی خیلی پایین است، بهتر است به این اطلاعات نگاهی بیندازند؛ در دورافتاده ترین شهر‌ها با این دستمزد فعلی نمی شود زندگی کرد، چون اگر مستاجر باشی باید لااقل ۶۰ درصد حقوقت را برای اجاره خانه بپردازی.

وقتی داده های مستدل و به روز ثابت می کند که در دورافتاده ترین شهر‌ها ۵۵ درصد حداقل دستمزد صرف هزینه های مسکن می شود، کارگران چطور باید زندگی کنند؟ چرا دستمزد‌ها به اندازه خط فقر واقعی افزایش نمی یابد تا کارگران نه برای مسافرت و تفریح، لااقل برای اجاره خانه ای که آخر هر ماه باید به صاحبخانه بدهند، دست و دل‌شان نلرزد.

تابناک