صنعتی سازی؛ ضرورتی برای عبور از ساخت و ساز سنتی و ناترازی انرژی

به گزارش اخبار ساختمان، حسن نظرزاده دباغ، مدرس دانشگاه، مدیرعامل شرکت بین‌المللی توسعه شهرسازی ایرانیان و عضو هیأت مدیره انجمن LSF ایران، با انتقاد از سهم بالای روش های سنتی در ساخت و ساز کشور گفت: با وجود برخی تلاش ها در سال های اخیر، همچنان بیش از ۸۰ درصد ساخت و سازها در ایران به شیوه های سنتی انجام می شود؛ در حالی که صنعتی سازی ساختمان، کلید تحول بنیادین در این حوزه است.

وی با اشاره به تجربه های موفق جهانی افزود: کشورهایی مانند آلمان، چین، سنگاپور و سوئد با بهره گیری از فناوری های نوین، سیستم های مدولار و قطعات پیش ساخته توانسته اند ضمن افزایش سرعت ساخت، هزینه ها را به طور چشم گیری کاهش دهند و کیفیت پروژه ها را نیز ارتقا بخشند.

نظرزاده دباغ تأکید کرد: در ایران، نمونه هایی مانند مسکن مهر، نهضت ملی مسکن و استفاده محدود از تکنولوژی هایی چون LSF، پانل، وال‌اسپید، 3D Panel و هلپکس نشان دهنده ظرفیت های بالقوه کشور در مسیر صنعتی سازی است؛ اما این رویکرد هنوز به جریان اصلی ساخت و ساز تبدیل نشده و سهم آن در پروژه های عمرانی، کمتر از ۱۰ درصد باقی مانده است.

پیشنهاد تأسیس مرکز توسعه صنعتی سازی ساختمان ایران

وی با ارائه طرحی مشخص گفت: ایجاد یک «مرکز توسعه صنعتی سازی ساختمان ایران» به عنوان نهادی میان بخشی با مشارکت وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و بخش خصوصی، می تواند گامی مهم در جهت نهادینه سازی صنعتی سازی باشد.

به گفته وی، اهداف این مرکز می تواند شامل موارد زیر باشد:

* نظارت تخصصی بر پروژه های صنعتی سازی
* تدوین آیین نامه ها و استانداردهای به‌روز
* ارائه مشوق های مالی و بیمه ای
* حمایت از تولید داخلی تجهیزات و فناوری های مرتبط

لزوم مطالبه گری هماهنگ از سوی انجمن ها و تشکل ها

دباغ با تأکید بر نقش مهم نهادهای صنفی در پیگیری اهداف صنعتی سازی افزود: انجمن ها، تشکل ها و نهادهای تخصصی فعال در حوزه صنعتی سازی ساختمان باید با انسجام، هم صدایی و مطالبه گری مؤثر از دولت و مجلس، خواستار تصویب قوانین پایدار و تصمیمات راهبردی در این حوزه شوند. بدون یک عزم مشترک میان نخبگان بخش خصوصی و تصمیم سازان حاکمیتی، صنعتی سازی به جریان غالب در ساخت و ساز کشور تبدیل نخواهد شد.

وی همچنین پیشنهاد داد: در فرآیند تصمیم سازی و سیاستگذاری مجلس و دولت، برای بخش خصوصی و فعالان این صنعت کرسی های مشورتی و جایگاه رسمی در نظر گرفته شود تا از تجربیات میدانی و تخصصی آنها در تدوین برنامه ها بهره گرفته شود.

موانع فرهنگی، آموزشی و فقدان نیروی متخصص

دباغ با اشاره به موانع فرهنگی و ذهنی موجود تصریح کرد: بسیاری از سازندگان و کارفرمایان همچنان به شیوه های سنتی اعتماد بیشتری دارند. همچنین کمبود نیروی انسانی آموزش دیده در حوزه صنعتی سازی، فقدان دانش فنی و آگاهی عمومی نسبت به مزایای این روش ها، از مهمترین موانع گسترش آن در کشور است.

او پیشنهاد داد: راه اندازی «کمپین ملی صنعتی سازی مسکن» با هدف آموزش عمومی از طریق رسانه ها، ایجاد دوره های تخصصی در دانشگاه ها و سازمان نظام مهندسی، و الزام پیمانکاران پروژه های بزرگ به دریافت گواهینامه صنعتی سازی می تواند در تغییر این نگاه سنتی مؤثر باشد.

لزوم بازنگری در مقررات و تسهیل فرآیندهای اداری

دباغ با اشاره به موانع حقوقی و اداری افزود: آیین نامه های قدیمی، بروکراسی پیچیده در صدور مجوزها و ناهماهنگی بین نهادهایی چون شهرداری ها، وزارت راه و نظام مهندسی، روند اجرای پروژه های صنعتی سازی را با چالش مواجه کرده است.

وی راهکارهایی همچون اصلاح مقررات ملی ساختمان، تشکیل کارگروه ویژه برای تطبیق ضوابط با فناوری های نو، ایجاد مسیر ویژه صدور مجوز با نظارت وزارت راه و شهرسازی و الزام شهرداری ها به همکاری با پروژه های صنعتی را پیشنهاد کرد.

صنعتی سازی؛ راهکار کاهش پرت انرژی و حفظ منابع طبیعی

نظرزاده دباغ یکی از مزایای مهم صنعتی سازی را کاهش هدررفت انرژی در ساختمان ها عنوان کرد و افزود: در شرایط کنونی که کشور با بحران ناترازی انرژی و فشار بر منابع طبیعی روبروست، استفاده صحیح و اصولی از فناوری های صنعتی سازی می تواند منجر به کاهش چشمگیر پرت انرژی در بخش مسکن شود.

او تصریح کرد: اجرای استانداردهای دقیق در تولید صنعتی قطعات ساختمانی، استفاده از مصالح با بهره وری انرژی بالا و دقت در اجرا، موجب افزایش بهره وری حرارتی و کاهش مصرف سوخت های فسیلی خواهد شد که مستقیماً در راستای منافع ملی و حفاظت از منابع طبیعی است.

چالش های مالی و لزوم حمایت های دولتی

دباغ با اشاره به مشکلات مالی گفت: هزینه بالای تأسیس کارگاه های صنعتی، وارداتی بودن برخی تجهیزات و نبود تسهیلات بانکی مناسب برای پیمانکاران صنعتی، موانعی جدی در مسیر توسعه این بخش هستند.

او پیشنهاداتی برای حل این مشکلات ارائه کرد:

* تخصیص وام های کم بهره و معافیت های مالیاتی برای پیمانکاران صنعتی سازی
* ارائه مشوق های مالی برای تولیدکنندگان داخلی مصالح صنعتی
* جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال دانش فنی از کشورهای پیشرفته

تدوین استراتژی ملی برای صنعتی سازی ساختمان

وی تأکید کرد: دولت باید با تدوین یک استراتژی ملی ۵ تا ۱۰ ساله، نسبت به سرمایه گذاری در احداث کارخانه های تولید قطعات پیش ساخته، تقویت زنجیره تأمین و ایجاد شبکه توزیع هوشمند مصالح صنعتی اقدام کند.

در پایان نظرزاده دباغ خاطرنشان کرد: صنعتی سازی، تنها یک رویکرد فنی نیست، بلکه راهکاری راهبردی برای ارتقاء کیفیت ساخت و ساز، کاهش هزینه ها، تسریع تحویل پروژه ها، حفظ منابع طبیعی و کاهش مصرف انرژی است. با اجرای سیاست های پیشنهادی، این رویکرد می تواند به جریان اصلی ساخت و ساز کشور تبدیل شود و پاسخگوی نیاز روز و آینده ایران باشد.