اراضی کشاورزی در خطر تغییر کاربری

به گزارش اخبار ساختمان، بسیاری از شهروندان که توان خرید زمین در داخل شهر مشهد را ندارند حالا بافاصله گرفتن از این کلان‌شهر ترجیح می‌دهند تا در اراضی کشاورزی حومه شهر و یا در محدوده شهرستان طرقبه شاندیز تکه زمینی را دست‌وپا کرده و حتی به ضرب تخلف هم که شده آشیانه‌ای برای آینده خود پس‌انداز کنند.

اگرچه خرید زمین در حومه مشهد اشکال شرعی و یا قانونی نداشته اما اقدامات ثانوی صاحبان زمین مانند کاشت درختان میوه در زمین مزروعی، احداث خانه‌های غیرمجاز و دیوارکشی و سایر اقدامات مانند ایجاد استخر مشکلاتی را برای مردمان روستایی و هم‌چنین سفره‌های آب زیر زمینی به وجود آورده که این موضوع در حال تبدیل‌شدن به یک بحران جدی است.

بنا بر گفته کارشناسان کشاورزی بسیاری از زمین‌های کشاورزی حومه شهر که روزگاری در زیر کشت محصولات کشاورزی قرار داشت حالا قطعه‌قطعه شده و به ساخت باغ ویلا البته به‌طور غیرمجاز تبدیل‌شده است.

از خرد شدن اراضی کشاورزی بزرگ و بیکاری کشاورزان و تهدید امنیت غذایی که بگذریم اما حالا مهم‌ترین مشکل پیش رو میزان آبی است که از چاه‌های مشهد برای آبیاری این باغ ویلاها و آب‌تنی قشر مرفه بیرون کشیده می‌شود و به‌پای ویلاهای غیرمجاز ریخته می‌شود تا جایی که این موضوع نگرانی بسیاری از مسئولان جهاد کشاورزی و آب منطقه‌ای را به‌طورجدی برانگیخته است.

سبقت گرفتن متخلفان از مسئولان

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مشهد بابیان اینکه میزان مقابله با متخلفان امسال شدت بیشتری گرفته است می‌افزاید: متأسفانه سرعت تغییر کاربری اراضی از امکانات جهاد کشاورزی بسیار بیشتر است و بسیاری از متخلفان شبانه برخی از اراضی کشاورزی را دیوار کرده و نسبت به کاشت درخت اقدام می‌کنند.

امید طهماسبی زاده اظهار می‌کند: در همین راستا میزان مقابله با جرم تغییر کاربری اراضی کشاورزی در این شهرستان طی شش ماه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۱۸ برابر شده است

وی بابیان اینکه البته پیشگیری مقدم بر درمان است اظهار می‌کند: در راستای مقابله با تغییر کاربری‌ها باید از همان ابتدا جلوی ساخت‌وسازها گرفته شود و اجازه نداد که متخلفان تا مرحله احداث بنا پیش بروند.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مشهد بابیان اینکه البته جهاد کشاورزی سعی کرده تا در همان اقدامات نخستین و در مرحله دیوارچینی دور زمین از تغییر جلوگیری کند بیان می‌کند: با اقدامات به‌موقع اجازه توسعه ساختمان را از متخلفان سلب کردیم اما به هر صورت با امکاناتی که در اختیار این سازمان است و باوجود افزایش چند برابری برخوردها اما هنوز باغ ویلاهای بسیاری است که باید قلع‌وقمع شوند.

وی جلوگیری از ارائه برخی خدمات مانند اعطای انشعاب برق و یا آب را یکی از راه‌های جلوگیری از تغییر کاربری دانست و گفت: متأسفانه در طی سال‌های گذشته برخی از شرکت‌ها به‌منظور کسب درآمد نسبت به واگذاری برخی انشعابات اقدام کردند که این موضوع خود مشکل‌ساز شده است.

عوارض جانبی باغ ویلاها

مدیر جهاد کشاورزی مشهد پیرامون عوارض جانبی و تهدیدهایی که این باغ ویلاهای غیرمجاز ایجاد می‌کنند نیز می گوید: به‌طور طبیعی با ایجاد هر باغ ویلا گذشته از اینکه اشتغال در حوزه کشاورزی به خطر می‌افتد منابع آبی نیز مورد تهدید قرار خواهند گرفت.

امید طهماسبی زاده اذعان می‌کند: باغ ویلاهای غیرمجاز برای توسعه فضای سبز و به ثمررساندن درختان بارور نیاز آبی بسیاری دارند که از طریق تانکرهای سیار تأمین می‌شود و لذا افزایش مصرف برای توسعه این باغ ویلاها مخاطرات بسیاری برای دشت‌های تشنه خراسان رضوی به همراه دارد.

وی بابیان اینکه در پروسه باغ ویلاها ادارات دولتی نیز در قالب تعاونی ورود پیداکرده و در قالب مجموعه‌های تفریحی و ویلایی به این مشکل دامن می‌زنند بیان می‌کند: در حومه شهر مشهد بسیاری از مجتمع‌های باغی متعلق به دستگاه‌های دولتی است!

طهماسبی زاده ابراز کرد: اکنون صاحبان این باغ ویلاها برای تأمین آب باغ خود از منابع مختلفی استفاده می‌کنند و این روند دیگر منابع آبی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

آبخوان‌های پر درد

شاید گشت و گذار در این مجتمع‌ها و باغ ویلاها برای صاحبانش خاطره‌انگیز باشد و به باور عموم توسعه این باغ ویلاها به سرسبزی مشهد و تلطیف هوای آن کمک کند اما این فقط صورت‌مسئله است.

بنا بر گفته مدیر حفاظت و بهره‌برداری منابع آب استان خراسان رضوی، رشد و توسعه باغات و بدون ضابطه در اطراف مشهد برای منابع آبی تهدیدکننده است.

غلامرضا ممدوحی می‌گوید: صاحبان این باغات در سال اول که نهال می‌کارند با بطری آب دهی می‌کنند، سال دوم با بشکه‌های ۲۰ لیتری، سال سوم با تانکر و درنهایت در سال چهارم که هزینه آبیاری با تانکر برای آن‌ها سنگین می‌شود به حفر چاه غیرمجاز اقدام می‌کنند و این سرآغاز مشکلات بزرگ‌تر است.

قائم‌مقام شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی نیز که رهاورد ایجاد این باغات را تنها تخریب محیط‌زیست و تولید فاضلاب مازاد بر توان دفن منطقه و هم‌چنین ضربه به پیکره آبخوان‌های خدادادی می‌داند، اظهار می‌کند: به دلیل سازه‌های مسکونی که در باغ ویلاها ساخته می‌شود و همچنین ایجاد معابر در این محیط‌های تفریحی، سطح زمین موجود برای جذب آب کاهش و میزان روان آب کاهش پیدا می‌کند.

علیرضا طاهری می‌افزاید: همین موضوع موجب می‌شود تا سفره‌های آب زیرزمینی نتوانند تغذیه لازم را از بارش‌ها داشته باشند.

وی افزایش مراجعه بــه مناطق ییلاقی و طبیعتی را که توان پذیرایی میزان معینی از جمعیت رادارند عامل تهدید آفرین دیگری می‌داند که رهاورد توسعه باغ ویلاها در اطراف شهر است رهاوردی که به دلیل تولید فاضلاب مازاد بر توان دفن منطقه، باعث خسارت‌های عدیده‌ای به پیکره آبخوان‌های خدادادی می‌شود.

وی عنوان می‌کند: به‌طور مستمر آب از سفره‌های زیرزمین برای ایجاد و توسعه باغات برداشت و به دلایل مطروحه به زمین بازنمی‌گردد و این موضوع منجر به خسران بسیاری می‌شود که همین حالا نیز گریبان چاه‌های آب و کشاورزان را گرفته است.

پایان کار

احداث تعداد ۲۵ هزار باغ ویلای غیر به روایت آمار و مسئولان عدد کوچکی نیست که بتوان از آن عبور کرد و تجربه نشان داده که باوجود قلع‌وقمع دوهزار باغ ویلا در طول سال اما افزون بر پنج هزار باغ ویلای جدید احداث می‌شود و لذا این شیوه مقابله جواب‌گو نبوده و می‌بایست قبل از رسیدن آمار باغ ویلاهای مشهد به عدد ۳۰ هزار یا بیشتر با جدیت بیشتری از قطعه‌قطعه کردن و یا تغییر کاربری اراضی جلوگیری کرد.

بازار