بررسی ضوابط و قوانین راه پله گرد در ساختمان

به گزارش اخبار ساختمان، لازم است به اصول و ضوابطی که از طرف سازمان نظام مهندسی در رابطه با راه پله و اجزای آن تعریف و تدوین شده است نگاهی بیاندازیم و با دیدی جامع و آگاه برای سفارش این سازه قدم برداریم. دانستن این اطلاعات به شما کمک می کند تا در هنگام طراحی معماری ساختمان توجه ویژه و وسواس گونه ای نسبت به جانمایی این سازه در میان سایر فضاهای ساختمان داشته باشید.

در ابتدای این بحث به توضیح اجزای پله و ضوابط سازه پله می پردازیم و در ادامه بصورت جزئی تر بندهای ذکر شده در مباحث نظام مهندسی مرتبط با پله را به اطلاع می رسانیم.

ارتفاع پله:

به طور کلی هر قدر ارتفاع پله زیادتر باشد تعداد پله موردنیاز برای عبور از طبقه ای به طبقه دیگر کمتر بوده و در نتیجه قفسه پله یا فضای لازم برای ایجاد پله کمتر است ولی ارتفاع پله کاملا بستگی به محل استفاده و اشخاص استفاده کننده از آن را دارد مثلا ارتفاع پله برای طبقات مسکونی در حدود ۱۶ الی ۲۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود زیرا ۸۰ درصد استفاده کنندگان آن در سنینی هستند که به راحتی می توانند از پله ها پایین و بالا بروند (اشخاص مسن تر و کودکان خردسال بیش تر وقت خود را در منزل می گذرانند).

همچنین ارتفاع پله موتورخانه و یا انبار را در حدود ۲۰ الی ۲۵ حتی ۵۰ سانتی متر در نظر می گیرند زیرا ۹۹ درصد استفاده کنندگان این قسمت از ساختمان را اشخاص جوان تشکیل می دهند.

ارتفاع پله مکانهای عمومی مانند ایستگاه راه آهن و یا بیمارستان ها و یا ادارات عمومی را در حدود ۱۵ الی ۱۷ سانتی متر در نظر می گیرند زیرا از این نوع پله ها اجبارا افراد در هر سنی استفاده خواهند نمود.

کف پله:

کف پله تابع دو عامل است:

۱- طول کف پا

۲- طول قدم

۱: طول کف پای یک آدم معمولی در حدود ۳۰ سانتی متر است در این صورت برای اینکه عبور و مرور از روی پله آسان باشد کف پله باید در حدود ۳۰ سانتی متر باشد که با توجه به ۲ سانتی متر دماغه پله جمعا در حدود ۳۲ سانتی متر خواهد شد.

۲: با توجه به اینکه طول قدم یک آدم معمولی در حدود ۶۳ الی ۶۵ سانتی متر است برای اینکه بتوان پله ها را پشت سر هم و بدون توقف و به راحتی و با قدم معمولی طی نمود می بایست مجموع دو برابر ارتفاع بعلاوه کف پله، عددی بین ۶۳ الی ۶۵ سانتی متر باشد:

۶۵ الی ۶۳ = b + h2

h= ارتفاع پله

b = کف پله

اگر تعداد پله هایی که پشت سر هم قرار دارند در حدود ۸ الی ۱۲ پله باشد (مانند پله هایی که دو طبقه یک ساختمان را در هر گردش بهم مربوط می نماید) کف پله نمی تواند از ۳۲ الی ۳۳ بیشتر باشد. زیرا اگر کف پله از این مقدار پهن تر باشد استفاده کننده از آن در موقع بالا رفتن ناخود آگاه هر قدم خود را روی پله بعدی قدری عقب تر گذاشته و روی پله هشتم یا نهم پنجه پای او روی لبه پله قرار گرفته و ممکن است تعادل خود را از دست داده و به جلو خم شود ولی در مورد پله های جلوی ساختمان که معمولا تعداد آن حدود ۳ یا ۴ پله است می توان از کف پله پهن تر نیز استفاده نمود.

بیشتر بخوانید: نقشه کشی ساختمان چه مراحلی دارد؟

عرض پله:

عرض پله به نسبت شدت عبور و مرور متفاوت است بدیهی است پله های خروجی یک سینما که در ظرفیت چند دقیقه می باید جمعیتی در حدود ۱۰۰۰ نفر را تخلیه نماید یا پله های خروجی ایستگاه راه آهن نمی تواند با پله های یک ساختمان دو طبقه دارای عرض مساوی باشند.

عرض پله ساختمان های عمومی و بزرگ مانند سینماها و تئاترها که از آنها برای عبور یک طرفه استفاده می شود (فقط مردم خارج می شوند) برای هر ۱۲۰ نفر جمعیت یک متر عرض در نظر گرفته می شود که این عرض برای تخلیه جمعیت در حدود ۱۰ دقیقه کافی است.

حداقل عرض پله ساختمان هایی که زیاد بزرگ نبوده و از روی آن عبور و مرور دو طرفه انجام می شود در حدود ۱۰۰ سانتیمتر در نظر گرفته می شود زیرا بطوریکه می دانیم عرض شانه یک نفر مرد در حدود ۶۰ سانتی متر است (عرض شانه خانم ها کمتر می باشد) و با توجه به اینکه اگر دو نفر بخواهند از نزدیک یکدیگر عبور نمایند ناخودآگاه قدری شانه خود را به سمت مقابل کج می نمایند عرض ۱۰۰ سانتی متر برای عبور دو نفر از کنار یکدیگر کافی است ولی برای آپارتمان های چند طبقه که شدت رفت و آمد زیادتر است عرض پله را در حدود ۱۲۰ سانتی متر و یا بیشتر در نظر می گیرند. در مورد پله های کم رفت و آمد مانند پله هایی که به بام ختم می شود و از آنها فقط برای برف روبی و یا سرکشی به بام استفاده می شود عرض ۵۵ الی ۶۰ سانتیمتر کافی است.

بیشتر بخوانید: مراحل دریافت پروانه ساختمانی چگونه است؟

محل پله

پله باید در محلی باشد که از هر نقطه ساختمان بخوبی قابل رویت بوده و شخص تاره وارد بتواند راه خود را به راحتی پیدا کند. این موضوع مخصوصا در ساختمان های بزرگ و عمومی دارای اهمیت است. حداکثر فاصله پله از دورترین نقطه ساختمان نباید بیش از ۲۵ متر باشد زیرا در موقع بروز حریق این فاصله حداکثر مسافتی است که یک نفر می تواند طی نموده و خود را به پله برساند در این صورت چنانچه عرض ساختمانی بیش از ۵۰ متر باشد ناچارا باید دو سری پله در ساختمان ایجاد شود در هر حال فاصله دو پله از همدیگر نباید از ۵۵ الی۶۰ متر تجاوز نماید بهتر است پله تقریبا در وسط ساختمان ایجاد شود. بطوریکه فاصله نقاط مختلف ساختمان از پله حداکثر از نصف عرض ساختمان تجاوز نکند.

انواع پله

با توجه به مکان های مختلف و فضای موجود برای ایجاد راه پله انواع مختلف آن مورد استفاده قرار می گیرد که بشرح زیر است:

۱ – پله های دو گردش و یک پاگرد

پله با یک پاگرد متداولترین نوع پله است که با دو گردش و یک پاگرد فاصله دو طبقه را طی کند به این نوع پله که اصطلاحا U شکل گفته می شود مسیر اول با مسیر دوم که هر دو به پاگرد منتهی می شود درست ۱۸۰ درجه اختلاف جهت دارند. تعداد پله در هر گردش در حدود ۸ تا ۱۰ پله است. فضای لازم برای این نوع پله بشرط آنکه ارتفاع بین طبقات (کف تا کف) در حدود ۲۰/۳ متر باشد تقریبا ۱۰/۲ ×۵ متر است.

۲ – پله با سه گردش و دو پاگرد

دیگر از انواع پله متداول در ایران پله با سه گردش و دو پاگرد است. این نوع پله برای ساختمان هائی که فضای در نظر گرفته شده برای پله مربع است و یا اگر بخواهند ساختمان هائی که آسانسور دارد پله دور آسانسور بچرخد و یا به عبارت دیگر فضای در نظر گرفته شده برای پله و آسانسور در یک مجموعه باشد این نوع پله اجرا می کنند.

۳ – پله های بدون پاگرد

این نوع پله ها که فضای کمتری را اشغال می کنند نامناسبترین نوع پله است در این سیستم آن تعداد پله هائی که در قسمت های مستقیم واقع است مناسب و راحت است ولی عبور ومرور از آن تعداد پله ها که در قوس قرار داشته و به شکل مثلث است مشکل تر و ناراحت تر است.

در طرح پله های مثلث شکل باید سعی نمود که متوسط کف پله ها از ۲۵ سانتیمتر کمتر نباشد.

۴ – پله گرد

از این نوع پله بیشتر برای مکان های کم رفت و آمد استفاده می شود مثلا برای دسترسی به بام آنهم فقط برای برف روبی و یا سرکشی و نظافت آن و یا در مغازه ها برای دسترسی به طبقه دوم مغازه زیرا استفاده از این نوع پله بسیار ناراحت بوده و امکان استفاده از آن برای کودکان و افراد مسن بسیار مشکل است.در طرح اینگونه پله ها که معمولا حول لوله ای به قطر ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر می چرخد روش کار چنین است که ابتدا دایره متوسط گردش را به تقسیمات مساوی (تقریبا مساوی کف پله) تقسیم نموده آنگاه از مرکز دایره گردش به این نقاط وصل می نمایند و این خطوط را ادامه می دهند تا محیط دایره خارجی پله را قطع کند.

باید توجه نمود که حداقل تعداد پله در هر گردش کامل ۳۶۰ درجه ای نباید از ۷ یا ۸ پله کمتر باشد زیرا در غیر این صورت پله ها سرگیر خواهد شد به این نوع پله ها مارپیچ هم می گویند. دایره گردش دایره ای است که استفاده کننده از پله هنگام بالا رفتن و پایین آمدن محیط آنرا طی می کند.

۵ – چشم پله یا چاه پله

در پله هایی که با دو گردش و یک پاگرد اجرا می شود گردش های پله باید با فاصله ای حداقل در حدود ۱۰ سانتیمتر از یکدیگر واقع شوند این فاصله که به آن چشم پله یا چاه پله گفته می شود اجرا نرده پله را آسانتر می سازد البته اگر فضای پله دارای عرض کافی نباشد می توان از این فاصله صرف نظر نمود در این صورت نرده در پاگرد تا آخرین پله ادامه پیدا نمی کند و از این پله ماقبل آخر تغییر جهت می دهد.

۶ – تعداد پله

در پله هایی که به تعداد زیادی پله پشت سر هم قرار گرفته اند. برای آنکه در موقع استفاده از پله مخصوصا در موقع پایین آمدن در استفاده کننده ایجاد وحشت نکند تعداد پله باید محدود باشد بدین لحاظ حداکثر پله هایی که پشت سرهم قرار می گیرد نباید از ۱۰ الی ۱۲ پله بیشتر باشد و بعد از هر ۱۰ الی ۱۲ پله یک سطح مستقیم بنام پاگرد در نظر گرفته شود.

۷ – پاگرد

عرض پاگرد در پله های یو شکل خود بخود به اندازه دو برابر عرض پله می شود و طول آن حداقل باید به اندازه عرض یک پله باشد در این صورت در پله های یو شکل پاگرد مستطیلی است به ابعاد تقریبی ۲*۱ و در مورد پله های مستقیم عرض پاگرد به اندازه عرض پله و طول آن مساوی ++ قدم کامل است (طول هر قدم در حدود ۶۳ سانتیمتر است) و حداقل باید به اندازه عرض پله باشد که در این صورت اگر پهنای پله یک متر باشد ابعاد پاگرد ۲/۱*۱ خواهد بود در مورد پله های سه گردش نیز پاگرد باید مربعی به ابعاد عرض پله تشکیل دهد.

۸ – نرده پله

برای ایجاد ایمنی در کنار پرده به سمت پرتگاه حتما باید نرده گذاشته شود در مورد پله هایی که از دو طرف باز است باید هر دو طرف نرده داشته باشد. نرده با مصالح مختلف از قبیل چوب فلز,سنگ و یا مصالح بنائی ساخته می شود در هر حال نرده باید محکم و به اندازه کافی بلند باشد تا در استفاده کننده از پله ایجاد ایمنی بنماید. ارتفاع نرده در حدود ۷۵ الی ۸۰ سانتیمتر پیشنهاد می شود.

۹ – طاق پله

سقف پله بالایی باید با پله پائینی آنچنان فاصله داشته باشد که یک نفر آدم با قد معمولی بدون احساس ترس از آن استفاده نماید حداقل ارتفاع در حدود ۱۹۵ سانتیمتر پیشنهاد می شود از آن کمتر تا ارتفاع ۱۸۰ سانتیمتر ممکن است سرگیر نباشد ولی چشم ترس است.

۱۰- محاسبه و خط کردن پله

برای محاسبه پله ابتدا باید فاصله کف طبقه پایین تا روی کف طبقه بالا را دقیقا تعیین نمود. مثلا فاصله کف طبقه پائین تا زیر سقف ۲۸۰ سانتیمتر و کلفتی سقف را هم ۳۰ سانتیمتر به آن اضافه می کنیم که جمعا ۳۱۰ سانتیمتر می شود حال برای محاسبه مقدماتی بر حسب نوع استفاده پله ارتفاعی دلخواه برای پله در نظر می گیریم مثلا ۱۷ سانتیمتر از تقسیم ۳۱۰ بر ۱۷ تعداد پله بدست می آید که ۱۸ عدد است و معلوم می شود که ارتفاع پله را باید در حدود ۲/۱۷ کف پله میخواهد و اگر فرض کنیم این پله یو شکل باشد و ۹ عدد کف پله در گردش اول و ۹ در گردش دوم لازم داریم و اگر کف پله را ۳۰ سانتیمتر فرض کنیم جمعا فضائی بطول تقریبی ۲۴۰ سانتیمتر برای ۹ عدد پله که هشت عدد کف پله می شود لازم داریم و با توجه به دو عدد پاگرد در ابتدا و انتهای پله اگر طول هرکدام را ۲۰/۱ در نظر بگیریم جمعا فضائی بطول ۸۰/۴ و عرض ۵/۲ متر برای ایجاد پله مورد نیاز است (۱۰ سانتیمتر برای چشم پله و ۱۲۰ سانتیمتر برای گردش اول و ۱۲۰ سانتیمتر برای گردش دوم).

برای خط کردن پله بعد از تعیین ارتفاع و کف پله معمولا با تراز و متر پله را خط می کنند برای اینکار ابتدا حدود عبور پله را که زاویه ای ۳۰ الی ۳۵ درجه با افق تشکیل میدهد روی دیوار مجاور آن با گچ سفید می کنند آنگاه محل اولین پله را تعیین کرده و بوسیله قسمت شاقولی تراز خط عمودی رسم می کنند آنگاه به اندازه ارتفاع روی این خط با متر جدا کرده و بوسیله قسمت افقی تراز خطی به این نقطه ادامه داده تا به پاگرد برسند. باید توجه داشت که معمولا پهنای پاگرد مقدار تعیین شده قبلی به اضافه یک کف پله است.

بیشتر بخوانید: گواهی پایان کار ساختمان چیست؟

راه های خروج از بنا (راه پله)؛ مبحث سوم مقررات ملی ساختمان.

طبق بند ۳- ۱- ۱، تعاریف، پلکان خارجی پلکانی است که حداقل از یک طرف در ارتباط مستقیم با فضای آزاد باشد. و راه پله، بخشی از مجموعه راه خروجی شامل تعدادی پله یا سکو که در مجموع رفت و آمد از یک طبقه به طبقه دیگر را بدون تداخل و برخورد با مانع امکان پذیر می کند.

۳- ۱- ۴- ۴- ۱: تمام راه پله ها و پلکان هایی که در راه خروج واقع شوند، چه در داخل و چه در خارج بنا، به استثنای پله های واقع در راهروهای دسترسی به ردیف صندلی های در تصرف های تجمعی -که تابع ضوابط خاص خود هستند- باید با ضوابط این بخش مطابقت داشته باشند.

۳- ۱- ۴- ۴- ۲: تمام پلکان هایی که در راه خروج واقع شوند باید دارای ساختاری پایدار و ثابت باشند. عرض راه پله ها و پاگردها نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد.

۳- ۱- ۴- ۴- ۳: پاخور تمام پله ها باید از یک جنس و با یک نوع پرداخت بوده و تمام تدابیر لازم به منظور ممانعت از لغزندگی بر روی سطح آنها اتخاذ شود.

۳- ۱- ۴- ۴- ۴: هر راه پله باید دست کم ۱۱۰ سانتی متر عرض مفید داشته باشد، مگر آنکه مجموع تعداد متصرفان تمام طبقات استفاده کننده از راه پله کتر از ۵۰ نفر باشد که در آن صورت عرض مفید می تواند به حداقل ۹۰ سانتی متر کاهش داده شود. همچنین هر راه پله باید دست کم ۲۰۵ سانتی متر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته و بین هر دو پاگرد متوالی آن، حداکثر فاصلهی قائم ۳۷۰ سانتی متر باشد.

۳- ۱- ۴- ۴- ۵: ارتفاع هر پله حداکثر ۱۸ و حداقل ۱۰ سانتی متر خواهد بود و هر کف پله باید حداقل ۲۸ سانتی متر و حداکثر ۲ درصد شیب داشته باشد. حداکثر اختلاف یا رواداری مجاز بین اندازه های هر دو کف یا هر دو ارتفاع متوالی، ۲/۱ (یک دوم) سانتی متر و در مورد تمام پله های واقع بین دو پاگرد متوالی مجموعا یک سانتی متر خواهد بود. در مواردی که پله ای به سطح شیبدار، مانند کف پیاده رو منتهی شود، اختلاف ارتفاع مجاز بین دو سر آن حداکثر هشت سانتی متر به ازای هر متر طول پله خواهد بود.

۳- ۱- ۴- ۴- ۶: طرح و استفاده از پله های قوسی (گرد) در راه های خروج در صورتی مجاز است که حداقل اندازه کف (پاخور) هر پله در فاصله ۳۰ سانتی متری از باریک ترین قسمت، ۲۸ سانتی متر بوده و اندازه شعاع قوس کوچکتر پله از ۲ برابر عرض آن کمتر نباشد.

۳- ۱- ۴- ۴- ۷: استفاده از پله های مارپیچ در راه های خروج برای حداکثر پنج نفر مجاز خواهد بود، مشروط به آنکه با رعایت ضوابط زیر طرح شوند:

الف) عرض مفید پله از ۶۵ سانتی متر کمتر نباشد.

ب) ارتفاع هر پله از ۲۴ سانتی متر بیشتر نباشد.

ج) ارتفاع مفید روی پله (قد راه پله) از ۲۰۰ سانتی متر نباشد.

د) اندازه کف (پاخور) هر پله، در فاصله ۳۰ سانتی متری از باریکترین قسمت پله، حداقل ۲۰ سانتی متر باشد.

ه) تمام کف پله ها یک شکل و یک اندازه باشد.

۳- ۱- ۴- ۴- ۸: پلکان های واقع در راه خروج با شیب بیش از ۱ به ۱۵ باید در هر دو طرف دارای نرده دست انداز باشند. همچنین پلکان های عریض باید به ازای هر ۷۵ سانتی متر از عرض مفید خود، دست کم در یک سمت نرده دست انداز داشته باشند. استثنائا پلکان های واقع در خانه های یک یا دو خانواری و سایر واحدهای مسکونی کوچک می توانند فقط در یک سمت نرده داشته باشند.

۳- ۱- ۴- ۴- ۹: تمام پلکان های داخلی و خارجی بنا، چنانچه بعنوان خروج مورد استفاده قرار گیرند، باید مطابق ضوابط مندرج در بند ۳- ۱- ۳- ۳- ۳ دوربندی و از سایر بخش ها مجزا شوند و با ضوابط مندرج در بند ۳- ۱- ۳- ۳ مطابقت داشته باشند.

۳- ۱- ۴- ۵- ۱: بر اساس ضوابط این دستورالعمل، پله های فرار، اعتباری بعنوان خروج اصولی ندارند و لذا استفاده از آنها در ساختمان هایی که از این پس ساخته شوند، به منظور جایگزینی با خروج های معتبر (درگاه خروج، گذرگاه خروج، پلکان خروج و غیره)، مجاز نخواهد بود.

۳- ۱- ۷- ۲: پلکان های طرح قیچی چنانچه با ساختار غیر سوختنی ۲ ساعت مقاوم حریق دوربندی و از یکدیگر جدا شوند، استثنائا می توانند بعنوان خروج های مجزا مورد استفاده قرار گیرند، که در این موارد ایجاد هر گونه روزنه نفوذی یا بزشوی ارتباطی بین دوربندها، حتی به صورت محافظت شده، مجاز نخواهد بود.

ضوابط اختصاصی راه های خروج در تصرف های مسکونی

۳- ۱- ۱۰- ۱- ۷ : طول راه تخلیه خروج (در هتل ها و خوابگاه ها)، از انتهای دوربند پلکان خروج تا معبر عمومی نباید از ۳۰ متر بیشتر باشد.

۳- ۱- ۱۰- ۲- ۲: در درون واحدهای مسکونی، استفاده از پله های قوسی با رعایت مفاد مندرج در بند ۳- ۱- ۴- ۳- ۴ و استفاده از پله های مارپیچ با رعایت مفاد بند ۳- ۱- ۴- ۳- ۵، مجاز خواهد بود.

۳- ۱- ۱۰- ۲- ۳: هر واحد مسکونی باید دست کم به دو خروج مجزا و دور از هم دسترسی داشته باشد، مگر در موارد مشخص شده در بند ۳- ۱- ۱۰- ۲- ۴ یا ۳- ۱- ۱۰- ۲- ۵ که استثنائا دسترسی به یک خروج، مجاز شمرده شده است.

۳- ۱- ۱۰- ۲- ۴- ب: واحد مسکونی، مستقیما به یک مستقیما به یک پلکان خارجی مطابق بند ۳- ۱- ۴- ۴ که حداکثر به دو واحد مسکونی واقع در یک طبقه اختصاص دارد، دسترسی داشته باشد.

۳- ۱- ۱۰- ۲- ۴- ج: واحد مسکونی، دارای یک پلکان مختص به خود بوده که با موانع یک ساعت مقاوم حریق و بدون بازشو از دیگر بخش ها جدا شده باشد.

۳- ۱- ۱۰- ۲- ۵: هر بنای آپارتمانی با حداکثر پنج طبقه بالاتر از همکف، به ارتفاع حداکثر ۱۸ متر، با حداکثر چهار واحد مسکونی در هر طبقه به شرط تطبیق با ضوابط زیر، استثنائا می تواند فقط یک پلکان خروج داشته باشد:

الف) پلکان خروج توسط موانع حریق با حداقل یک ساعت مقاومت، کاملا دوربندی شده باشد و درهای حریق خود بسته شو با نرخ یک ساعت محافظت حریق، تمام بازشوهای واقع بین دوربند پلکان و آن بنا را محافظت کنند.

ب) پلکان خروج، بیش از نیم طبقه پایین تر از تراز تخلیه خروج ادامه نداشته باشد.

ج) راهروهایی که بعنوان دسترس خروج مورد استفاده واقع می شوند، حداقل یک ساعت مقاومت حریق داشته باشند.

د) فاصله عبوری بین در ورودی هر واحد مسکونی تا پلکان خروج، از ۱۰ متر بیشتر نباشد.

ه) ساختارهای افقی و قائم جدا کننده واحدهای مسکونی، حداقل ۴/۳ (سه چهارم) ساعت نرخ مقاومت حریق باشد.

۳- ۱- ۱۰- ۳- ۲: پلکان های داخلی باید به کمک دیوارهای با مقاومت در برابر حریق ۲۰ دقیقه دوربندی شده و درهای آن مقاوم دود و خود بسته شو باشند.

۳- ۱- ۱۰- ۳- ۳: مجموع ظرفیت خروج های طبقه همکف (همتراز معبر عمومی) باید برابر ظرفیت لازم برای بار متصرف این طبقه، به اضافه مجموع ظرفیت های مقرر شده برای پلکان ها و شیبراه های منتهی به طبقه همکف در نظر گرفته شود.

بندهای مربوطه در مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان:

بند ۴- ۲- ۱۲- ۳ : راه پله ها، ورودی، راهروها، شیبراهه ها و جان پناه ها

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱: لبه و کف پله ها و پاگردها نباید از مصالح لغزنده باشند.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۲: شعاع گردی لبه ی کف پله (نوک پله) نباید بیش از ۱۳ میلی متر باشد.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۳: در پله ی ساختمان، حداقل اندازه ی عرض کف پله ۲۸/۰ متر است. ارتفاع پله باید به میزانی باشد که مجموع اندازه کف پله و دو برابر ارتفاع آن بین ۶۳/۰ تا ۶۴/۰ متر باشد.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۴: رعایت مفاد مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در مورد راه پله و پلکان الزامی است.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۵: در ساختمان های گروه ۱ تا ۳ با تصرف مسکونی، حداقل عرض پله ی مستقیم ۹۰/۰ متر و حداقل عرض پله ای که دارای گردش یا پاگرد باشد، ۱۰/۱ متر است.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۶: در ساختمان های مسکونی گروه ۴ تا ۷ با تصرف مسکونی، حداقل عرض پله ی مستقیم ۱۰/۱ متر و حداقل عرض قفسه ی پله ای که دارای پاگرد باشد، ۴۰/۲ متر است.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۷: در ساختمان های دارای تصرف های دیگر، میزان حداقل عرض پله ی الزامی، متناسب با تعداد استفاده کنندگان تعیین می شود. در هر صورت عرض قفسه پله های دارای پاگردی که عموم از آن استفاده کنند کمتر از ۴۰/۲ متر مجاز نیست.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۸: حداقل عرض یا شعاع پاگرد، مساوی عرض پله است.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۹: حداکثر تعداد پله های بین دو پاگرد باید ۱۲ پله باشد.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱۰: عناصر اصلی و مصالح مصرفی در پله های ساختمان، باید مطابق با مندرجات مبحث سوم و پنجم مقررات ملی ساختمان، دارای مقاومت مناسب در برابر حریق بوده و در هنگام زلزله ریزش نداشته باشند.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱۱: استفاده از شیشه ی ایمن و غیر ریزنده در جان پناه ها و دست اندازهای دارای شیشه به هر قطع و اندازه، الزامی است.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱۲: حداقل ارتفاع غیر سرگیر پله ها در تمام طول مسیر ۰۵/۲ متر است.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱۳: پله های ساختمان نباید با هیچ وسیله و تجهیزاتی مانند شیر آب، جعبه ی آتش نشانی و سایر وسایل مسدود شوند، یا عرض آنها تقلیل یابد.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱۴: در محل هایی که اختلاف سطح ها از ۷۰/۰ متر بیشتر باشد، باید به وسیله ی دست انداز یا جان پناه از احتمال سقوط افراد ممانعت شود.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱۷: ارتفاع دست اندازهای شیبدار باید از لبه ی پله ۱۰/۱ متر باشد.

۴- ۲- ۱۲- ۳- ۱۸: فاصله ی خالی بین دو نرده ی عمودی دست انداز و جان پناه نباید بیشتر از ۱۱/۰ متر باشد. در صورت وجود نرده های تزئینی، نباید از هیچ قسمت آن کره ای به قطر بیش از ۱۱/۰ متر عبور کند.

الزامات تامین نور در فضاها (راه پله ها)

در رابطه با الزامات تامین نور در فضاها، طبق بند ۴- ۴- ۱- ۵- ۵ از مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، در مواردی که تامین نور به صورت طبیعی صورت گیرد، حداقل سطح شیشه در راه پله ها طبق جدول ۲ و حداقل ۹/۰ مترمربع به ازای هر طبقه است.

طبق بند ۴- ۴- ۱- ۹- ۲: در ساختمان های گروه های ۶ و ۷ در صورت عدم امکان نورگیری راه پله ها با پنجره دیواری، علاوه بر تامین نور طبیعی از سقف راه پله، تعبیه برق اضطراری برای تامین نور مصنوعی طبق مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان الزامی است.

الزامات تعویض هوای فضاها (راه پله ها)

۴- ۵- ۱- ۶: در صورتی که راه پله ها به طور طبیعی تعویض هوا شوند، هوا باید به یکی از دو طریق زیر انجام شود:

۴- ۵- ۱- ۶- ۲: اگر تعویض هوا فقط از سقف محفظه ی راه پله انجام گیرد، سطح بازشو برای تمام راه پله باید در انطباق با بند ۴- ۴- ۱- ۹ باشد.

۴- ۵- ۱- ۸- ۳: به منظور جلوگیری از انتقال دود و آلودگی هوای داخل توقفگاه به راهروها و راه پله ها، تعبیه در جدا کننده ی مابین این فضاها در کلیه ساختمان ها الزامی است.

۴- ۵- ۱- ۹: در ساختمان های گروه های ۶ و ۷، ارتباط بین قفسه پلکان و فضای توقفگاه و موتورخانه باید توسط تعبیه فضای حائلی جهت جلوگیری از انتقال دود و سر و صدا صورت گیرد.

جدول ۲: الزامات نور و هوا و محدودیت های الزامی فضاها (پلکان)

سافل کو