بازار مصالح ساختمانی شفاف می‌شود

به گزارش اخبار ساختمان، در واقع از یک‌سو فشار به سازنده وارد می‌شود و از سوی دیگر، باعث افزایش قیمت تمام‌شده ساخت مسکن می‌شود. در چنین شرایطی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی اقدام به تصویب طرحی با عنوان جهش تولید و تامین مسکن کرده‌اند. در این طرح، استفاده از ابزارهای بورس کالا با هدف پوشش دادن ریسک ساخت مسکن مورد توجه قرار گرفته است. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که بورس‌های کالایی بر مبنای خرید و فروش فیزیکی شکل گرفته‌اند اما در ادامه ابزارهای دیگری را با هدف تامین مالی، پوشش ریسک و… را هم مورد استفاده قرار دادند.

حال انتظار می‌رود این ابزارها بیش از پیش مورد توجه فعالان بازار قرار گیرد تا ضمن رفع چالش‌هایی مانند ریسک خرید محصولات در سایه رشد خارج از انتظار قیمت‌ها، شاهد بلوغ هرچه بیشتر بورس کالا در کشور باشیم. بدون تردید حرکت در این مسیر می‌تواند مزیت‌های متفاوتی را برای هر دو سوی معامله و درنهایت برای اقتصاد کشور به‌دنبال داشته باشد.

پوشش ریسک و رشد شفافیت

علی پناهی، کارشناس بورس کالا در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی طرح ارائه‌شده از سوی مجلس شورای اسلامی مبنی بر پوشش ریسک ساخت مسکن و امکان پیش‌خرید و سایر ابزارهای پوشش ریسک خرید مصالح ساختمانی (فولاد و سیمان) در بورس کالا گفت: نرخ فروش مسکن با توجه به ۲ عامل قیمت زمین و مصالح ساختمانی و همچنین تحت‌تاثیر سوداگری حاکم بر این بخش تعیین می‌شود. پس پارامترهای کلان اقتصادی مانند تورم نیز نقشی اساسی در تعیین نرخ مسکن دارند. درواقع مسکن در اقتصادهای با نرخ تورم بالا، ماهیت ابزاری حفظ ارزش نقدینگی را هم پیدا می‌کند.

وی افزود: برای پوشش ریسک مسکن باید ریسک خرید مصالح ساختمانی پوشش داده شود. برخی از محصولات ساختمانی در قیمت تمام‌شده مسکن نقشی اساسی دارند که ازجمله آنها می‌توان به محصولات فولادی و فلزی، سیمان و گچ اشاره کرد. برخی از این محصولات در قالب معاملات بورس کالا عرضه می‌شوند اما برخی چون گچ و سیمان در بازار‌های خارج از بورس خرید و فروش می‌شوند؛ بنابراین ابتدا ورود تمامی این محصولات در بورس کالا و معامله آنها در این بستر ضروری به‌نظر می‌رسد.

پناهی خاطرنشان کرد: در طول سال‌های گذشته تلاش بسیاری برای ورود سیمان به معاملات بورس کالا انجام شد، هرچند این دست اقدامات درنهایت به نتیجه نرسید و نیمه‌کاره ماند. حال چنانچه این امکان برای سایر محصولات یادشده فراهم شود، از یک‌سو زمینه شفافیت در روند کشف قیمت این محصولات فراهم می‌شود و از سوی دیگر، امکانی برای بهره‌مندی از سایر ابزارهای مالی بورس کالا مهیا خواهد شد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر پوشش دادن ریسک مصالح ساختمانی در بورس کالا گفت: نرخ فروش این محصولات به سبب ماهیت ذاتی آنها با نوسان همراه است. برای پوشش دادن ریسک خرید و فروش این محصولات باید قراردادهای پوشش ریسک روی مصالح ساختمانی مانند محصولات فولادی، سیمان و… تعریف شود.

وی تاکید کرد: بورس‌های کالایی راهکارهای متعددی برای پوشش ریسک‌های افزایش قیمت دارند. سال‌هاست این راهکارها در کشورهای مختلف استفاده می‌شود. ازجمله مهم‌ترین این راهکارها می‌توان به معامله در قالب قراردادهای فیوچرز و قراردادهای پرمیوم اشاره کرد؛ یعنی بسته به ماهیت کالا می‌توان از قراردادی استفاده کرد.

تجربه بهره‌گیری از این قراردادها در بورس کالای ایران نیز وجود دارد. هرچند که این معاملات هنوز در حوزه فولاد و سیمان تعریف نشده و مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. اما با توجه به وجود زیرساخت‌ها می‌توان امکان بهره‌گیری از این ساختارها را مهیا کرد.

وی افزود: در این معاملات طرفین متعهد به خرید و فروش محصول در یک بازه زمانی مشخص با نرخ مشخص در زمان تحویل می‌شوند. درنتیجه دیگر تغییرات قابل توجه قیمت‌ها عملکرد فعالان صنعت ساخت‌وساز را متاثر نخواهد کرد؛ بنابراین می‌توان به بهبود عملکرد در این حوزه امیدوار بود.

بنابراین مهم‌ترین گام برای اجرای هدف مورد بحث شناسایی کالاهای پایه‌ای در حوزه مسکن است که براساس استانداردهای جهانی پوشش ریسک آنها ممکن باشد. پناهی در پایان خاطرنشان کرد: بخشی از نوسانات نرخ مسکن از تغییرات قیمت مصالح ساختمانی نشأت می‌گیرد؛ بنابراین کنترل این نوسانات نقشی ویژه در تنطیم بازار مسکن بازی خواهد کرد.

تسهیلات، رونق‌بخش ساخت‌وساز

مصطفی طاهری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به تصویب طرح جهش تولید و تامین مسکن که چهارشنبه هفته گذشته برگزار شد، گفت: براساس ماده ۱۴ این طرح، وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است به‌منظور پوشش ریسک ساخت مسکن، امکان پیش‌خرید و سایر ابزارهای پوشش ریسک خرید مصالح ساختمانی (فقط فولاد و سیمان) را در بورس کالا فراهم کند.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی افزود: در همین حال وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است بر بازار مصالح ساختمانی (به‌ویژه فولاد و سیمان) و تامین آن با قیمت تمام‌شده متعارف نظارت کند.

طاهری در ادامه خاطرنشان کرد: نوسانات و رشد قابل‌توجه نرخ مسکن در طول یک سال اخیر به چالشی اساسی برای کشور بدل شده است.

بر همین اساس نیز رفع کمبودهای این حوزه مورد توجه نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفته و طرح‌ مورد بحث نیز با همین هدف تدوین شده است.

وی افزود: در همین حال، باید خاطرنشان کرد که ساخت‌وساز در رده صنایع اثرگذار بر اقتصاد قرار دارد. رونق ساخت‌وساز به منزله تحریک تقاضا در بخش‌های گوناگون صنعتی و معدنی کشور است. در همین حال، امکانی برای ایجاد موقعیت‌های شغلی متعدد در قالب مستقیم و غیرمستقیم فراهم می‌شود.

درحال‌حاضر، کمبود مسکن یکی از عوامل اثرگذار بر رشد قیمت آن به‌شمار می‌رود. برآورد می‌شود که کشور در موقعیت کنونی به حدود ۶ میلیون واحد مسکونی نیاز داشته باشد.

بر همین اساس نیز دولت موظف شده سالانه یک میلیون واحد مسکونی تامین کند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی گفت تامین این تعداد مسکن، کمبودهای موجود در این حوزه را برطرف می‌کند.

بر همین اساس نیز باید تاکید کرد که بسته به میزان تسهیلاتی که در اختیار این بخش قرار می‌گیرد، می‌توان زمینه بهبود و توسعه ساخت‌وساز را در کشور فراهم کرد.

مصالح اثرگذار در نرخ تمام‌شده ساختمان

ایرج رهبر، نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان نوسانات قابل‌توجه نرخ مصالح ساختمانی را در طول اجرای پروژه‌های ساخت‌وساز از مهم‌ترین چالش‌های حاکم بر این حوزه دانست که از یک‌سو انبوه‌سازان را با چالش در مسیر فعالیت خود روبه‌رو می‌کند و از سوی دیگر، زمینه‌ساز رشد قیمت مسکن می‌شود.

این فعال صنعت ساخت‌وساز گفت: نرخ خرید و فروش مصالح ساختمانی تابع تورم است؛ بنابراین در طول سال‌های اخیر و به‌ویژه یک سال گذشته با شدت گرفتن نرخ تورم در کشور، شاهد افزایش قابل‌توجه نرخ این محصولات در دوره ساخت مسکن بودیم.همین روند صعودی تاثیر بسزایی بر نوسانات نرخ مسکن دارد.

بر همین اساس، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در طرح جهش تولید و تامین مسکن، تثبیت قیمت مصالح ساختمانی و پوشش ریسک، این نوسانات را مورد توجه قرار دادند. در واقع پوشش دادن ریسک خرید مصالح ساختمانی (فولاد و سیمان) نقش مهمی در رفع چالش مورد بحث دارد.

نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان اظهارکرد: البته نحوه تدوین آیین‌نامه اجرایی این طرح به‌گونه‌ای که نتیجه‌بخش باشد از اهمیت برخوردار است؛ بنابراین انتظار می‌رود ضمن کار کارشناسی و صرف وقت کافی برای رفع کمبودهای این حوزه تلاش کرد.

وی در پایان تاکید کرد: نرخ مسکن از قیمت زمین و نرخ تمام‌شده تولید نشات می‌گیرد. قیمت زمین حدود نیمی از نرخ مسکن را به خود اختصاص می‌دهد. اگر مسئله زمین را کنار بگذاریم، اخذ پروانه، پرداخت عوارض‌ها، هزینه خرید مصالح ساختمانی، دستمزدها و…. سایر هزینه‌های تولید را به خود اختصاص می‌دهد.

اما به جز مسئله زمین، ۷۰ درصد نرخ ساخت شامل نرخ مصالح ساختمانی و ابزار و تجهیزات تولید است؛ بنابراین رفع نوسانات حاکم بر این بخش، زمینه رفع مشکلات و کمبودهای این حوزه را فراهم می‌کند.

سخن پایانی

بورس‌های کالایی از ابزارهای متعددی برای پوشش دادن ریسک معاملات برخوردار هستند؛ هرچند این ابزارها تاکنون در ایران آنطور که باید مورد توجه نبوده‌اند.

تامین مسکن یکی از مهم‌ترین دلایلی است که این روزها بهره‌گیری از ابزارهای جدید بورس کالا را با هدف پوشش ریسک مصالح ساختمانی و به‌دنبال آن مسکن، مورد توجه قرار داده است.

امید می‌رود در آینده نزدیک شاید رفع چالش‌های حاکم بر بخش مسکن با بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها باشیم.

روزگار معدن