مروری بر تاثیر مالیات خانه‌های خالی بر بازار مسکن

به گزارش اخبار ساختمان، طرح مالیات بر خانه‌های خالی که سال گذشته به تصویب مجلس رسید، حالا ۱۷ روز است که کار خود را شروع کرده است. با آغاز به کار این طرح بخشی از فعالان بازار مسکن معتقدند که مالیات بر خانه خالی باعث افزایش عرضه مسکن در بازار اجاره و فروش شده است. اما در مقابل برخی کارشناسان عقیده دارند که این اثرگذاری کوتاه مدت است.

وزارت راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی در قدم اول، برای اجرای طرح مالیات بر خانه‌های خالی در سال ۱۴۰۰ کلیه سرپرستان خانوار اعم از شهری و روستایی، مالک و مستاجر و تمامی مالکین واحد‌های مسکونی را مکلف به ثبت اطلاعات کردند.

بر اساس این بخشنامه، سرپرستان خانوار باید محل سکونت (اقامتگاه) و املاک تحت مالکیت خود (با مالکیت‌های رسمی، وکالتی، تعاونی شهری و روستایی) را ظرف مدت دو ماه از تاریخ ۱۹ فروردین ۱۴۰۰ در سامانه املاک و اسکان درج کنند.

طبق قانون اگر ۱۲۰ روز واحد مسکونی خالی و در اختیار یک مالک باشد که اقامتگاه دیگری دارد، مشمول مالیات می‌شود. همچنین فرسودگی، ملاک عدم شمولیت در مالیات نیست و به هر حال ملک مشمول مالیات خانه خالی می‌شود.

بیشتر بخوانید: احتکار ملک در انگلیس با کدام مالیات مهار شده است؟

وزارت راه و شهرسازی می‌گوید بعد از آنکه مالک اخطار مربوط به مشمول مالیات بودن خانه‌های خالی را دریافت کرد باید به سامانه ملی املاک و اسکان جهت خوداظهاری مراجعه کند.

این وزارتخانه، سامانه ملی املاک و اسکان کشور با آدرس amlak.mrud.ir را بای دریافت خوداظهاری اطلاعات مالکیت و سکونت ایجاد کرده است.

طبق اعلام این وزارتخانه، افرادی که بیش از پنج واحد مسکونی خالی دارند مهم نیست که واحد‌های مسکونی در یک شهر باشد یا در شهر‌های مختلف، به هر حال در صورتیکه مالک بیش از پنج واحد مسکونی خالی باشد، مشمول مالیات دو برابری می‌شود.

مالیات بر خانه‌های خالی؛ بازار مسکن به تکاپو افتاد؟

دو هفته از آغاز اجرای طرح مالیات بر خانه‌های خالی می‌گذرد. بررسی‌های تازه نشان می‌دهد که میزان آگهی‌های اجاره و فروش مسکن با افزایش روبرو بوده است. در این میان آگهی اجاره و فروش در سایت‌های خرید و فروش آنلاین نیز که تا پیش از این بسیار کم بود، حالا با رشد چشم گیر آگهی دهندگان مواجه شده است.

البته تا پیش از این بیشتر آگهی‌ها از سوی مشاور املاک منتشر می‌شد. اما با تعطیلی دو هفته‌ای کرونا آگهی املاک‌ها هم با کاهش روبرو شد. اما مالکان بیکار ننشستند و انتشار آگهی، به صورت مستقیم با متقاضیان وارد گفتگو شدند.

برخی از متقاضیان نیز از ارایه تخفیف از سوی برخی سازندگان و کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت نسبت به اسفندماه سخن می‌گویند.

اما نکته قابل توجه اینجاست که اغلب واحد‌های عرضه شده در شمال تهران قرار دارد. فعالان بازار معتقدند سیگنال اعمال مالیات بر خانه‌های خالی، جنب و جوش برای فروش یا اجاره این واحد‌ها را بیشتر کرده است.

البته فعالان بازار مسکن می‌گویند گرچه آگهی فروش مسکن افزایش یافته، اما تعداد خریداران به شدت کاهش یافته است. آن‌ها علت این موضوع را انتظار خریداران برای کاهش قیمت مسکن به دلیل احیای برجام، کاهش نرخ ارز و انتخابات ریاست جمهوری عنوان می‌کنند.

در این میان حسین عبداللهی، کارشناس بازارمسکن نیز می‌گوید که قانون مالیات بر خانه‌های خالی آن‌قدر محکم و بازدارنده تنظیم شده که نگهداری خانه‌های خالی را برای مالکان از صرفه اقتصادی می‌اندازد.

علاوه بر عبداللهی برخی دیگر از کارشناسان این بازار نیز معتقدند که با شروع ثبت اطلاعات مربوط به مالکیت در سامانه املاک و شناسایی خانه‌های خالی، بازار مسکن برای ابر مالکان، سازندگان، انبوه‌سازان، بانک‌ها و دستگاه‌های دولتی پرریسک شده است. از این رو با افزایش عرضه این واحد‌ها تعادل‌بخشی به بازار مسکن اتفاق می‌افتد.

بیشتر بخوانید: عزم جدی برای اخذ مالیات از لوکس نشین ها

اثر طرح مالیات بر خانه‌های خالی کوتاه مدت است؟

درمقابل این دیدگاه، بخش دیگری از کارشناسان بازار مسکن معتقدند که مالیات بر خانه‌های خالی در کوتاه مدت عرضه واحد‌ها را در بازار افزایش می‌دهد و دولت برای فاز بلند مدت باید به فکر افزایش ساخت و ساز و عرضه مسکن تازه ساز باشد.

بیت الله ستاریان، کارشناسان بازار مسکن و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این باره می‌گوید: «تصور اینکه ۲.۶ میلیون مسکن خالی داریم و با اعمال مالیات وارد بازار مصرف می‌شود، توهمی بیش نیست و زمانی می‌توانیم طرح‌های مالیاتی بدهیم که سهم مسکن در سبد خانوار به هشت درصد برسد.»

به عقیده او، اگر برنامه بزرگ برای احداث سالانه ۱.۲ میلیون واحد نداشته باشیم رشد قیمت مسکن تا ۲۰ سال آینده ادامه پیدا می‌کند.

حسن محتشم دیگر کارشناس بازار مسکن نیز معتقد است که جریمه‌های مالیاتی برای واحد‌های خالی از سکنه ممکن است در کوتاه مدت منجر به عرضه این واحد‌ها و کنترل نسبی قیمت‌ها شود، اما در بلندمدت تاثیر منفی بر حوزه ساخت و ساز دارد و به رشد قیمت‌ها منجر خواهد شد.

او می‌گوید: «کشور ما سالیانه به احداث یک میلیون واحد مسکونی نیاز دارد که در طرح جهش تولید و تامین مسکن نیز به آن اشاره شده است. طبق این طرح قرار است ۴۰۰ هزار واحد توسط بخش خصوصی و ۶۰۰ هزار واحد توسط دولت ساخته شود. البته در حال حاضر نیز بخش خصوصی همین میزان حدود ۴۰۰ هزار واحد تولید را دارد، اما دولت نمی‌تواند ۶۰۰ هزار واحد بسازد.»

سید محمد مرتضوی، کارشناس بازار مسکن هم اعتقاد دارد که معضل بازار مسکن، تعداد خانه‌های خالی نیست. به گفته او، حتی سوداگری هم مشکل اصلی نیست؛ سوداگری عارضه‌ای است که از کمبود تولید مسکن نشأت می‌گیرد و دولت‌ها طی دهه‌های گذشته برای آن برنامه نداشته‌اند؛ هنوز هم می‌خواهند با مسائلی مثل مالیات خانه‌های خالی برای خود زمان بخرند تا شاید در زمان مناسب به ساخت و ساز بپردازند.

فرادید