علت ورود قیمت های عجیب به بازار اجاره بها چیست؟

به گزارش اخبار ساختمان، روزنامه رسالت در گزارشی به دلایل افزایش بی‌محابای اجاره مسکن پرداخته است که بخش‌های مهم آن را در ادامه می‌خوانید.

اگر تابستان برای برخی از مردم فصل تعطیلات مدارس و مسافرت به شمار می‌رود اما برای گروه بزرگی از جامعه، آغاز نگرانی و اضطراب برای پیدا کردن خانه جدید و افزایش نرخ اجاره‌بهاست. با نگاهی به بازار اجاره‌بها تصور می‌شود نرخ‌ها بیشتر به شوخی شباهت دارند، اما با بررسی بیشتر این شوخی رنگ واقعیتی تلخ را به خود می‌گیرد.

در حال حاضر اجاره ماهانه 11 و 12 میلیون تومانی در تهران، نرخ‌های قابل‌قبول و پذیرفته‌ای به‌حساب می‌آیند درحالی‌که تا چند سال قبل باکمی بیشتر از این رقم امکان خرید خانه وجود داشت.

بر اساس گزارش بانک مرکزی در مردادماه امسال نرخ اجاره‌بهای واحدهای مسکونی نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۲۷/۴ درصد افزایش‌یافته است. با توجه به تورم موجود و تبدیل‌شدن مسکن به کالای سرمایه‌ای بسیاری از صاحب‌خانه‌ها اقدام به افزایش ودیعه و اجاره‌بها کرده‌اند.

به‌عنوان‌مثال سوئیت ۵۰ متری 20 سال ساخت در منطقه امام حسین تهران ۸۰ میلیون تومان رهن کامل اعلام‌شده است. در منطقه جیحون، یک‌خانه ۴۰ متری پنج‌ساله ۵۰ میلیون ودیعه به همراه یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تومان اجاره ماهانه قیمت‌گذاری شده است. در مناطق مناسب‌تر، این ارقام البته بالاتر است؛ آپارتمان 11‌ ساله ۷۵ متری در بلوار مرزداران تهران، ودیعه را ۱۰۰ میلیون تومان با اجاره ماهانه چهار میلیون و 300 هزار تومان اعلام کرده است.

تسهیلات ودیعه مسکن، اقدام مثبت اما ناکافی است

مصطفی قلی‌خسروی، رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک کشور:

عرضه و تقاضا تنها راه‌حل رفع مشکل گرانی مسکن است. مالک وقتی متوجه کمبود عرضه می‌شود، نرخ اجاره را افزایش می‌دهد، اما این‌که به‌طور دستوری به مالکان برای کاهش نرخ اجاره و یا تعیین سقف مشخص برای اجاره برخورد شود، منجر به کاهش نرخ اجاره‌بها نخواهد شد.

* بانک مرکزی اردیبهشت‌ماه امسال نرخ افزایش قیمت مسکن را 38 درصد اعلام کرد. آیا با چنین اظهارنظری می‌توان انتظار داشت که نرخ اجاره افزایش پیدا نکند؟ به دنبال اعلام بانک مرکزی، مالکان هم نرخ اجاره را تا 45 درصد افزایش دادند. افزایش نرخ اجاره‌بها در تابستان هم به دلیل آمدن فصل نقل‌وانتقال مسکن بود که هرسال به بالا رفتن نرخ‌ها منجر می‌ شود.

بیشتر بخوانید: بررسی نحوه عملکرد قانون عرضه و تقاضا بر بازار ملک

شکاف میان عرضه و تقاضای مسکن با روش تسکینی رفع نمی‌شود

محمود فاطمی عقدا، رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی:

* افزایش اجاره‌بها ناشی از تورم موجود و حاصل تبدیل‌شدن مسکن به کالای سرمایه‌ای است. سرمایه باید بازدهی مورد انتظار را داشته باشد و تا زمانی که مسکن با افزایش شاخص بازار سرمایه سنجیده می‌شود، اجازه پایین آمدن ارزش خود را نمی‌دهد، لذا در قیمت فروش و نرخ اجاره مسکن شاهد افزایش هستیم.

* وام ودیعه مسکن نمی‌تواند برای شهرهای بزرگ پوشش‌دهنده باشد. علی‌رغم ارائه وام ودیعه باز باقیمت رشد اجاره مواجهیم زیرا نیاز انباشته به بخش مسکن زیاد است و شکاف میان عرضه و تقاضای ایجادشده با روش‌های تسکینی رفع نمی‌شود.

* اشتباه دولت‌ها توجه به بخش تقاضاست و سیاست‌های حمایتی در بخش عرضه و تولید ندارد، درصورتی‌که اگر کمک‌ها به بخش تولید می‌رفت و باعث می‌شد واحدهای بیشتر مسکونی ساخته و عرضه شوند، تأثیرگذاری بیشتری نسبت به سیاست‌های فعلی داشت.

* مردم سرمایه خود را تبدیل به ملک کرده‌اند و انتظار دارند با توجه به بالا رفتن قیمت ارز و طلا، سرمایه آن‌ها هم رشد داشته باشد. اولین دستاورد این مسئله کاهش کیفیت زندگی و رانده شدن افراد به حاشیه شهرها به‌خصوص در کلانشهرها ست.

همچنین روزنامه جام‌جم در گزارشی با عنوان صف 2 میلیون نفری وام ودیعه مسکن نوشته است در حالی‌که بیش‌از 2 میلیون و 200 هزار نفر برای تسهیلات ودیعه مسکن ثبت‌نام کرده‌اند، تنها 300 نفر موفق به دریافت آن شده‌اند!

در بخشی از این گزارش آمده است: اواخر تیرماه بود که رئیس‌جمهور دستور داد در راستای حمایت از مستاجران تسهیلاتی تحت عنوان وام ودیعه مسکن به این قشر از جامعه پرداخت شود. حسن روحانی چند روز بعد در جلسه هیات دولت ارقام تسهیلات ودیعه مسکن را اعلام کرد.

براساس تصمیم دولت کسانی که حقوق ثابت دارند یا تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند، می‌توانند در تهران ۵۰ میلیون تومان با نرخ بهره 13 درصد از بانک تسهیلات بگیرند که این رقم در شهرهای بزرگ ۳۰ و در شهرهای کوچک‌تر ۱۵ میلیون تومان خواهد بود. براساس وعده رئیس‌جمهور قرار بود مقررات اجرای این طرح از هفته دوم مردادماه ابلاغ و روند تسهیلات‌دهی آغاز شود. اما اکنون در حالی در نیمه دوم شهریور ماه هستیم که از تعداد دو میلیون و 200 هزار نفری که برای دریافت این تسهیلات ثبت‌نام کرده‌اند فقط حدود 300 نفر توانسته‌اند این تسهیلات را دریافت کنند!

طبق آمار مرکز آمار، چیزی حدود 24 میلیون خانوار در کشور داریم که براساس مستندات موجود 37 درصد خانوارهای کشور اجاره‌نشین هستند. این یعنی از 24 میلیون خانوار ایرانی چیزی حدود 9 میلیون خانوار دارای ملک شخصی نبوده و اجاره‌نشین هستند. این درحالی است که دو میلیون و 200 هزار خانوار از زمانی که وزارت راه و شهرسازی برای ثبت‌نام دریافت این تسهیلات فراخوان داده است ثبت‌نام کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: بازار اجاره مسکن در چه وضعیتی قرار دارد؟

منابع آب رفت؟

طبیعتا هر تسهیلاتی که پرداخت می‌شود نیازمند تعریف مشخصی از منابع برای آن تسهیلات است، به‌خصوص که تسهیلات پرداختی، تسهیلاتی با نرخ سود کمتر نسبت به عمده وام‌های پرداختی باشد. با این حال منابعی حدود 20 هزار میلیارد تومان برای اجرای این طرح از سوی دولت اعلام شده است.

از آنجایی که میزان تسهیلات پرداختی به کلانشهر تهران 50 میلیون و به شهرهای دیگر 30 و 15 میلیون تومان است، اگر میانگین رقم این تسهیلات را 40میلیون تومان درنظر بگیریم چیزی حدود 500 هزار خانوار می‌توانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند اما آن‌طور که خبرنگار جام‌جم کسب اطلاع کرده، منابع تخصیص داده‌شده برای اجرای این طرح به میزان 20 هزار میلیارد تومان نبوده و تنها 330 هزار نفر واجد شرایط دریافت شناخته شده‌اند؛ به‌طوری‌که اگر به عنوان مثال حتی اگر به همه 330 هزار نفر واجد شرایط نیز مبلغ 50 میلیون تومان پرداخت شود رقمی که به‌دست می‌آید چیزی حدود 16 هزار میلیارد تومان است. این یعنی حداقل یک‌پنجم این منابع آب رفته است.

مشکلات مردم برای دریافت وام

مجتبی، یکی از شهروندان تهرانی درباره مشکلات دریافت وام ودیعه مسکن می گوید: در قراردادی که برای اجاره‌نامه در بنگاه معاملات ملکی امضا کرده بودیم قولنامه مذکور کد رهگیری نداشت. وقتی از این موضوع و شرایط دریافت وام ودیعه مطلع شدم از صاحبخانه خواستم قرارداد جدیدی منعقد کنیم تا بتوانم از بنگاه معاملات املاک کد رهگیری دریافت کنم اما صاحبخانه که گمان می کرد در این صورت مالیات بیشتری از وی دریافت خواهد شد برای همین به این کار رضایت نداد. این شهروند تهرانی می گوید: متاسفانه خیلی از شهروندان چه مستاجران و چه موجران از جزییات دقیق این طرح اطلاعی ندارند و همین امر باعث شده مشکلاتی در این راستا ایجاد شود.

حسین، شهروند دیگر تهرانی در این زمینه گفت: طبق مواردی که در شرایط پرداخت این تسهیلات آمده است این تسهیلات صرفا به افرادی تعلق می گیرد که بعد از 14 مرداد خانه مذکور را اجاره کنند. در این میان خب طبیعتا برای افرادی که تا پاییز سال جاری قرارداد داشته باشند عملا امکان دریافت این تسهیلات وجود ندارد. در واقع اگر چه گفته شده است تسهیلات برای افراد مستاجر است اما واقعیت این است که شرایط دریافت این تسهیلات آن‌قدر بند و تبصره دارد که در میان اقوام و اطرافیان ما که خیلی از آنها نیز مستاجر هستند تا کنون کسی را ندیده ایم که این تسهیلات را دریافت کرده باشد یا حتی جزو افراد واجد شرایط دریافت بوده باشد.

رهنما، شهروند دیگری است که ساکن استان البرز است. او در این زمینه می گوید: دهم شهریور ماه برای چندمین بار جهت تشکیل پرونده به بانک مراجعه کردم اما کارمندان بانک هر بار می‌گویند هنوز دستورالعملی برای ما نیامده است. این در حالی است که در اخبار گفته می‌شود وام ودیعه مسکن نهایتا تا آخر شهریور ماه پرداخت می‌شود. آخرش هم فکر کنم این‌قدر این رفت و برگشت ما به بانک ادامه پیدا کند که فرصت دریافت این وام تمام شود و بگویند دیر آمدی!

مدیران بانک‌ها قول همکاری دادند

وزیر راه و شهرسازی در گفت‌وگویی با بیان گزارشی از وضعیت تسهیلات ودیعه مسکن گفت: مانعی برای ارائه تسهیلات وجود ندارد و با مدیران‌عامل بانک‌ها صحبت کرده‌ایم و آنها قول دادند که در این زمینه اقدامات لازم را برای تسریع در پرداخت این تسهیلات انجام دهند.

بیشتر بخوانید: پاسکاری برای پرداخت وام ودیعه مسکن

محمد اسلامی گفت: بررسی وضعیت مستاجرانی را که تحت حمایت سازمان‌های بهزیستی و کمیته امداد یا نهادهای دیگر هستند، به عهده سازمان‌های متولی گذاشته‌ایم. همچنین بانوان سرپرست خانوار در این طرح در اولویت قرار دارند و پس از آن خانوارهای کمتر از پنج نفر در اولویت پرداخت خواهندبود.

فارس