جامعه معماری دچار ساختمان زدگی است

یک معمار:
نماهای ساختمانی امروزی مثل تزئینی بر روی کیک عروسی هستند
نماهای ساختمانی امروزی مثل تزئینی بر روی کیک عروسی هستند

ایسنا/آذربایجان شرقی

عبدالرضا قلیپور در ادامه افزود: یکسری نماهایی وجود دارد که در استفاده از برخی مواد و متریال‌ها زیاده روی شده و یک بی قاعدگی مزمن در شکل گیری آن وجود دارد که نشان می‌دهد سازندگان و یا طراحان آن‌ها، اصول زیبایی شناختی و هنری را نمی‌دانند و نسبت به آن بی توجه هستند، زیرا کار به دست متخصص و هنرمند سپرده نمی‌شود و آثاری که در فضاهای شهری وجود دارند تنها الگوهای کپی و تقلید شده از منابع ژورنالی، و خارج از حیطه معماری و اهداف معمارانه هست.

قلیپور با بیان این‌که معماری ویترین مردم یک سرزمین است، گفت: وضعیت معماری در شرایط کنونی به گونه‌ای است که اگر این روند ادامه یابد، تمدن این مرزبوم در سال‌های آتی دچار فقدان و کاستی‌های جبران ناپذیری خواهد شد.

وی گفت: امروزه، دانش و هنر گرانقدر معماری، روزهایی از عمر و حیات خود را سپری می‌کند که در حال جان دادن است، چرا که ما کیفیت را فدای کمیت کرده‌ایم و مصرف گرایی و ساختمان سازی بر معماری ما غلبه کرده است.

وی در خصوص رشته معماری، گفت: دانش و هنر معماری رشته‌ای است که همواره با تمدن بشر عجین بوده و متفاوت با بسیاری از رشته‌های تخصصی دیگر، یک جامعیت فرهنگی و کلان نگری بالایی را در حوزه شکل گیری و تاثیر در فرهنگ بشر، در طول ادوار تاریخی داشته و دارد.

وی افزود: معماری به عنوان پدیده‌ای بنیادین است که تمام آیین‌ها و اعتقادات بشر و تمامی نهادهای انسانی و هنری را در خصوص انسان و جوامع بشری دربر می‌گیرد و در چالش با آن قرار دارد. معماری، اولین هنر انسان در شکل دادن به فضای زیستی، آسایشی و امنیتی خود است که در قالب ساختارهای معمارانه شکل گرفته و روح معنویت و زیبایی شناختی انسان با این موضوع توام شده و با مقوله هنر به اعتلا رسیده است.

وی ادامه داد: تاسف بزرگ این است که در شرایط فعلی، معماری سرزمین ما بسیار مغفول واقع شده و از جنبه‌های کیفی، هنری و ارزشی که بتواند ارزش‌های یک ملت را به نمایش بگذارد مورد بی توجهی قرار بگیرد و به خاطر مشکلاتی از بابت تفاهم موضوع معماری که بین کارفرما، معمار و جامعه وجود دارد، کاستیهای بسیار و بی مهری‌های چشم گیری شامل حال فضای معمارانه و محصولات معماری شده است.

جامعه معماری دچار ساختمان زدگی شده است

قلیپور با بیان این‌که اکثریت جامعه معماری ما دچار اپیدمی خطرناک ساختمان زدگی شده است، اظهار کرد: موضوع کارفرما، حدود دو قرن است که در کارهای معماری جهان حاکم شده و قبلا در عرضه آثار معماری، بحث کارفرمایی به شکل امروزی وجود نداشت و یک معمار و یا هنرمند، آثار خود را براساس خواسته‌های جامعه و برای مردم، آیین و اعتقادات آن‌ها، به صورت هنرمندانه و مسئولانه شکل می‌داد.

وی متذکر شد: با رجوع به معماری سنتی و آثار تاریخی می‌توان گفت که سیر تحول و رشد معماری یک جریان بالای 1000 سالانه است که با یک سیر تحولاتی مشخص و با یکپارچگی و پیوستگی معینی شروع شده و با تکامل به نقطه کنونی رسیده است. این امر نشان می‌دهد که یک هوش و اراده‌ی جمعی و تفاهمی ناخودآگاه در اجتماع در خصوص محصولات و آثار معماری وجود داشته اما اکنون این قضیه بسیار جنبه‌های شخصی، سودجویانه و سلیقه‌ای پیدا کرده است.

وی افزود: بدمدیریتی‌ها، کج سلیقه‌گی‌ها و نظام کارفرما محوری از نوع امروزی آن، سیر تکامل ارزشی و تخصصی آثار معماری را محدود کرده است.

این معمار گفت: اکنون می‌بینیم که بیشتر انواع ساخت و سازها در زمینه ساختمان‌های پرکاربرد و با مقیاس خرد و میانه از جمله مسکن، ساختمان‌های اداری، تجاری و خدماتی است که از زیر دست معمار خارج می‌شود و کل فرآیند به یکسری اصول و ضوابطی بسنده کرده تا حداقل‌ها را رعایت کند و در نتیجه آرمان گرایی، اصالت و هنرپروری، ارزشمندی و ارزش سازی برای آثار معماری مورد اغفال و کم توجهی قرار گرفته است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برگزاری موفقیت آمیز اکسپوی تبریز در چهار دوره گذشته، گفت: با توجه به این‌که هر جریانی در طول پروسه پیشبرد کارها و اهداف خود، حتما دچار تحول و ارتقا می‌شود، دوره پنجم این رویداد نیز با یک سازوکار بهتر و هوشمندانه تری در آستانه برگزاری است و می‌توان با قاطعیت گفت که اگر موضوع شیوع بیماری کرونا و مشکلات اجتماعی و اقتصادی مردم و جامعه نباشد، شاهد برگزاری دوره طلایی اکسپو خواهیم بود.

این معمار هنرمند با بیان این‌که ساختاری به نام "اکسپو" از قرن نوزدهم در دنیا تحت عنوان نمایشگاه‌های مدرن آغاز شده است، افزود: استارت این نوع نمایشگاه‌ها که از کشور فرانسه زده شد، در ابتدا با نام اکسپوهای جهانی برگزار می‌شد. واژه‌ی "اکسپو" که مخفف کلمه Exhibition یعنی 'شو' یا 'نمایشگاه' است، محل چالش دستاوردهای فرهنگی هنری و یافته‌های یک ملت فرهنگی و جامعه‌ بوده که در سطح جهانی برگزار می‌شود و در دنیا به عنوان محل تلاقی فرهنگ‌ها، آشنایی ملت‌ها و شرکت کنندگان با یکدیگر مطرح می‌شود.

وی با بیان این‌که اکسپوی هنری تبریز و یا حراج آثار هنری تبریز، محل فروش آثار هنری هنرمندان برجسته است، گفت: در این نمایشگاه، آثار هنری از طریق متولی شناخته شده و سازوکار مشخص و طی انتخاب کارشناسی شده در معرض انتخاب از سوی مخاطب قرار می‌گیرد و در این راستا حذف سیستم واسطه گری فروش آثار نیز اتفاق دیگری است که رخ می‌دهد.

وی با اشاره به حق امتیاز برگزاری اکسپو که برعهده مدیریت و میزبانی قرار می‌گیرد، ادامه داد: معمولا اکسپوهای هنری وجود دارند که به شکل چندسالانه و یا یک سالانه برگزار می‌شوند و اکسپوی هنری تبریز هم خوشبختانه توانسته چهار دوره گذشته را با موفقیت پشت سر بگذارد و به نقطه کنونی برسد.

وی با اشاره به نبود بازار داخلی مناسب برای فروش آثار هنری هنرمندان، گفت: هنرمندان معمولا تمامی تلاش خود را برای تولید هر چه بهتر آثار انجام می‌دهند اما چون بازار هدفی وجود ندارد، مورد کم لطفی، کم توجهی و یا انواع سواستفاده‌های مالی و بازاری قرار می‌گیرند. در این راستا برگزاری یک نمایشگاه فروش آثار به نام "اکسپو" کمک می‌کند تا این بازار و فرصت و فضایی مناسب برای حضور هنرمند فراهم شود تا هم عاملی برای کارآفرینی و هم عاملی برای حفظ ارزش آثار در جایگاه خود و رسیدن عایدات فروش به هنرمند شود.

اکسپوی پنجم با تحولات اساسی در ساختار آن برگزار می‌شود

قلیپور با بیان این‌که دوره پنجم اکسپوی تبریز با تحولات اساسی در ساختار نمایشگاه برگزار می‌شود، ادامه داد: همواره بزرگترین ویژگی نمایشگاه‌های هنری و اکسپوهای جهانی، ساختار فضایی و معماری محل عرضه و نمایش است که معمولا فرهنگ جامعه مشخصی را در یک قالب خلاصه شده به جهان عرضه می‌کند.

وی افزود: فضای داخلی اکسپو یک فضای تخصصی و طراحی شده است که می‌تواند با نورپردازی‌ها و ساختارهای مفهومی و طراحی شده‌ی مخصوص پنل‌ها منجر به ایجاد یک فضای الهام بخش و یا ایده پردازانه برای مخاطب شود که از لحاظ سواد بصری و دیداری تاثیر بسزایی در مخاطب برای تفاهم در زمینه مشاهده، فهمیدن و درک و فروش آثار خواهد داشت.

وی ادامه داد: قطعا توجه به این نکته در زمینه معماری و طراحی داخلی نمایشگاه در دوره‌های قبلی وجود نداشت اما امسال مدیریت اکسپوی تبریز با یک اراده خودآگاه به سمت این قضیه رفته است.

تعامل معماری و هنر تاثیر بسزایی در فضای ذهنی مخاطب ‌می‌گذارد

این معمار در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که اکنون معماری در ایران، کشوری که فرهنگ و تمدن بیش از 2000 ساله دارد، بیشتر به سمت ساختمان سازی رفته و کمتر توجهی به جنبه هنری آن می‌شود، گفت: قطعا تعامل میان معماری و هنر تاثیر بسزایی در فضای ذهنی مخاطب خواهد داشت و فضایی ایجاد می‌شود که با ساختار تعریف شده در چارچوب قانونی، هنرمندان به راحتی بتوانند آثار خود را با حاشیه اطمینان بالا در جامعه هنری و حتی اجتماع عمومی برای مخاطبان عام عرضه کنند که تاثیر مهمی در تقارب میان اذهان عمومی به هنر و آشنایی هر چه بیشتر با ارزش هنر و هنرمند دارد و در نهایت منجر به تفاهم بیشتر مردم با فضای هنری و هنرمندان خواهد شد.

وی افزود: هم‌چنین این نمایشگاه‌ها و اکسپوها محل تلاقی حضور مدیریت‌های شهری و فرهنگی هنری با هنرمندان در سطوح مختلف جامعه است که باعث آشنایی بیشتر این دو جامعه با هم شده و بیشتر با مشکلات و نقاط قوت و ضعف همدیگر اطلاع خواهند یافت؛ در این راستا هنرمندان می‌توانند حمایت‌های خوبی را از سوی این مدیران برای جامعه هنری و کارآفرینی در زمینه فروش آثار و فعالیت‌های هنری جذب کنند.

وی چشم انداز برگزاری اکسپوی تبریز را رو به رشد دانست و بیان کرد: وقتی آگاهی در بین هنرمندان و مخاطبان بازار آثار هنری بالاتر رود، این روابط و تعامل میان هنرمند و خریدار سالم تر شکل می‌گیرد، حقوق هنرمند به درستی پرداخت می‌شود و قطعا آینده بهتری در انتظار هنر و هنرمند خواهد بود.

جامعه هنرمندان توانایی حمایت تمام قد از خود را ندارند

قلیپور گفت: حمایت‌های یک اسپانسر در اجرای اکسپو، بخش مهمی از برگزاری هر نمایشگاه است که بایستی نهادهای خصوصی در این زمینه فعالیت داشته باشند، چرا که جامعه هنرمندان بیشتر شبیه سازمان‌های مردم نهاد بوده و به اندازه کافی قدرتمند نیستند که بتوانند تمام قد از خود حمایت کنند. همان طوری که اکسپوی بزرگ تهران نیز یک زمانی به خاطر یکسری مشکلات برچیده شد و ادامه دار نبود.

وی افزود: مهمترین بحث در برگزاری هر نمایشگاهی، حمایت‌های مالی است که به نظر می‌رسد نهادها و ارگان‌های کشوری و دولتی باید از این بخش از هنر حمایت کنند. مقوله بعدی مهم در برگزاری نمایشگاه هنری نیز بحث فرهنگ سازی و تقارب بخش خصوص و اذهان عمومی یک کشور است که در این زمینه باید مسئولان ذی ربط بتوانند از این ساختار حمایت کنند و به عنوان حامیان مالی و یا اسپانسر مجموعه مطرح شوند تا این مجموعه روز به روز با خوداتکایی بیشتری کار خود را ادامه دهد و به نقطه هدف خود نزدیک تر شود.

وی با اشاره به وجود زیرساخت‌های قانونی برای حمایت‌ از بخش هنر و آثار هنرمند در کشور، بیان کرد: با این وجود، قوانین بخش هنرمندان مورد کم توجهی و کوتاهی قرار گرفته‌اند که در این راستا بایستی توجه هر چه بیشتر متمرکز این بخش شود، چرا که حمایت از آثار هنری و هنرمند در یک جامعه هنری مهمترین چالشی است که ما باید از لحاظ قانونی و مالی، آن را در نظر بگیریم.

ایسنا