آهن‌آلات و فولاد؛ عامل گرانی مسکن نیستند

به گزارش اخبار ساختمان، بسیاری از فعالان صنعت ساختمان، بخش قابل‌توجهی از این رشد را به افزایش هزینه تمام‌شده ساختمان و متاثر از رشد قیمت مصالح ساختمانی می‌دانند. از میان نهاده‌های ساختمانی نیز فولاد جزو متهمان ردیف اول قرار دارد، چراکه از نهاده‌های اصلی و پرمصرف در ساخت مسکن به‌شمار می‌رود.

با این وجود، بسیاری از فعالان صنعت ساخت‌وساز این قیاس را اشتباه می‌دانند و تاکید دارند که مسکن در کشور ما به‌عنوان کالایی سرمایه‌ای خرید و فروش می‌شود و قیمت آن تحت‌تاثیر مستقیم نرخ ارز قرار دارد؛ بنابراین از ابتدای امسال تاکنون و با رشد قابل‌توجه نرخ ارز در کشور، قیمت فروش مسکن نیز در مسیر صعود با شتاب باورنکردنی قرار گرفت. در همین حال، طی ماه‌های گذشته و با شدت گرفتن بی‌ثباتی اقتصادی آهن‌آلات نیز در رده کالاهای سرمایه‌ای قرار گرفته‌اند؛ یعنی صعود آهن‌آلات و ساختمان همسو شده است.

چند روزی است نرخ ارز در مسیر نزولی قرار گرفته است. برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از افت محدود قیمت دلار و سپس تثبیت آن دارد. حال باید دید در چنین شرایطی و با وجود افت نرخ دلار، قیمت فولاد که بارها به بهانه ارز افزایش داشته است نیز کاهش می‌یابد یا خیر؟ در همین حال، بررسی این افت قیمتی و تاثیر آن بر نرخ مسکن نیز مورد توجه است. بر همین اساس با فعالان صنعت فولاد گفت‌وگو کرده‌ و نظر آنها را در این‌باره جویا شده‌ایم. اغلب فعالان صنعت فولاد از یک‌سو تاکید دارند رشد قیمت مسکن طی ماه‌های گذشته هیچ تناسبی با افزایش نرخ محصولات فولادی نداشته است.

درواقع این رشد تنها بهانه‌ای را در اختیار سازندگان مسکن قرار می‌دهد تا از آن برای افزایش هرچه بیشتر قیمت مسکن بهره بگیرند. از سوی دیگر نیز معتقدند افت نرخ ارز تاثیر آنچنانی بر بازار فولاد نداشته است. در چنین شرایطی تنها بازار آهن‌آلات از رونق افتاده است، چراکه مشتریان منتظر شفاف شدن شرایط هستند. ضمن آنکه برخی این افت نرخ ارز را تنها شوک کوچکی به اقتصاد می‌دانند که لزوما دوام چندانی نخواهد داشت. درنتیجه چندان به افت قیمت فولاد و به تبع آن نرخ مسکن امید ندارند.

آهن‌آلات آنقدرها هم مقصر نیستند

حمیدرضا رستگار، رئیس اتحادیه آهن و فولاد تهران در تشریح بازار آهن و فولاد گفت: بازار محصولات فولادی ساختمانی در فصل پاییز و زمستان با رکود روبه‌رو می‌شود. درنتیجه معمولا با شروع سرما و بارندگی مصرف این محصولات محدود می‌شود. همین کاهش تقاضا زمینه رکود را در بازار فراهم می‌کند. وی افزود: در شرایطی که تقاضا برای خرید محصولی کاهش می‌یابد، افت قیمت‌ها دور از انتظار نیست.

پول سرگردان متهم است

رئیس اتحادیه آهن و فولاد تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر قیمت آهن و فولاد بر قیمت‌ مسکن گفت: آهن و فولادی که در ساخت‌وساز استفاده می‌شود، اثر قابل‌توجهی بر قیمت تمام‌شده مسکن دارد اما گرانی غیرمنطقی و غیرمعقولی که درحال‌حاضر در بازار مسکن مشاهده می‌شود، تنها به‌دلیل وضعیت بازار آهن و فولاد نیست. قیمت زمین در ساخت مسکن بسیار قابل‌توجه است. در همین حال، عوامل متعدد دیگری نیز بر قیمت ساخت‌وساز اثرگذار است. این عوامل نقش فولاد را در قیمت فروش مسکن محدود می‌کند، چراکه آهن و فولاد قیمت غیرمنطقی دارد اما به مراتب کمتر از بسیاری کالاها رشد قیمتی داشته است. بلکه موضوعات سوداگرانه و هجوم پول‌های سرگردان در این حوزه، زمینه رشد قیمت را فراهم کرده است.

رکود بزرگ در راه است

رستگار در ادامه اظهارکرد: حال چنانچه این رکود ناشی از تغییر فصل در کنار سایر پارامترهای اقتصادی قرار گیرد، در صورت نبود برنامه برای این حوزه، بازار با رکود بزرگ‌تری روبه‌رو خواهد شد. به‌علاوه آنکه باید خاطرنشان کرد بازار مسکن هم به‌دلیل رشد غیرمعقولی که در این مدت پشت‌سر گذاشته، با رکود مواجه شده است. یعنی رشد قابل‌توجه همه مصالح ساختمانی، رمق را از صنعت ساخت‌وساز گرفته است. در چنین شرایطی دیگر ساخت‌وساز رونق ندارد.

رئیس اتحادیه آهن و فولاد تهران در تشریح دلایل رشد قیمت فولاد گفت: بخش قابل‌توجهی از رشد قیمت‌ها را می‌توان ناشی از تبعیت بازارها از یکدیگر دانست. اما دلایل دیگری نیز برای رشد قیمت محصولات فولادی طی ماه‌های اخیر یاد می‌شود که ازجمله آنها می‌توان به افزایش هزینه تمام‌شده تولید و رشد قیمت حمل‌ونقل نسبت داد. کما اینکه به‌تازگی دوباره نرخ حمل کالا نیز افزایش یافته است اما با توجه به کم‌رونقی بازار، قیمت آهن‌آلات باید کاهش یابد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر کاهش نرخ ارز و تاثیر آن بر قیمت آهن‌آلات اظهارکرد: گره زدن قیمت آهن و فولاد با نرخ ارز از اساس اشتباه است، چراکه مقایسه بازار داخلی ما با بازار جهانی اشتباه است. ما تولیدکننده آهن و فولاد در داخل کشور هستیم و نباید در قیمت‌گذاری این محصول از نرخ ارز پیروی کنیم. وابستگی فولاد صادراتی به نرخ ارز منطقی است اما اینکه گاهی این محصولات با نرخ حتی بالاتر از قیمت‌های جهانی در بازار داخلی به فروش می‌رسد، جای شک و شبهه دارد. کما اینکه عرضه مهندسی‌شده این محصولات و تقاضای کاذب، زمینه این رشد قیمت غیرواقعی را فراهم می‌کند.

رستگار افزود: درمجموع با کاهش نرخ ارز، قیمت فولاد نیز افت را تجربه کرد. همین افت نرخ دلار رکود این بازار را بیش از پیش افزایش داده است. گویی فعالان بازار منتظر روشن‌تر شدن دورنمای اقتصادی کشور هستند.

فولاد و دلار

اکبر فرضی‌مولان، کارشناس بازار فولاد در پاسخ به سوالی مبنی بر نوسانات بازار فولاد در ۱۰ روز اخیر و به‌دنبال افت قیمت دلار گفت: نرخ فولاد تابع نرخ ارز هست و نیست. این پارادوکس البته طی هفته‌های اخیر کاملا ملموس بود، چراکه روند قیمت فولاد و ارز آنچنان که باید همسو نبوده‌اند؛ بنابراین این‌گونه به‌نظر می‌رسد که در کنار تاثیر نرخ ارز بر قیمت فولاد، مولفه‌های دیگری نیز وجود دارد که باید به دقت مورد بررسی کارشناسی قرار گیرند.

این کارشناس و فعال صنعت فولاد خاطرنشان کرد: به اعتقاد من روند نزولی دلار آنقدرها هم دوام نمی‌آورد و این کاهش بنا به شرایط سیاسی و جو حاکم و شوک ناگهانی به اقتصاد کشور ایجاد شده است. اما با توجه به پالس‌های یکی، دو روز اخیر بعید به نظر می‌رسد روند کاهش ادامه‌دار باشد. درواقع، لازمه افت نرخ ارز رشد پایه پولی کشور و رشد شاخص‌های اقتصادی و در نهایت بهبود روابط در سطح بین‌المللی است و ما دقیقا در نقطه مقابل این پارامترها قرار داریم. همچنان که طی روزهای گذشته دوباره زمزمه‌های رشد قیمت ارز شنیده می‌شود. این در حالی است که تولیدکنندگان فولاد کمتر خود را وارد این بازی تکراری کرده‌اند و شاهد تغییر قیمت آنچنانی در این حوزه نیستیم؛ یعنی نوسان لاک‌پشتی نرخ فولاد تاثیر کمی بر بازار فولاد دارد. گرچه خریداران همچنان همسو با هیجانات سیاسی و جو متاثر از آن، چشم‌انتظار تحولی جدید برای اقدام هستند و این خود مزید بر علت رکود کنونی شده است.

معمای نرخ بالای فولاد

فرضی در ادامه افزود: در این میان، نکته قابل‌توجه، قیمت‌گذاری دستوری براساس نرخ دلار است که به افزایش بی‌رویه و غیرمنطقی قیمت فولاد در امسال منجر شده است. در همین حال، تاثیرات غیرقابل انکاری بر قدرت خرید چه در زمینه مواد اولیه و چه در زمینه محصول نهایی گذاشته است.

فرضی درباره قیمت کنونی محصولات فولادی گفت: نرخ فروش محصولات فولادی درحال‌حاضر بیش از انتظارها برآورد می‌شود.

وی افزود: وقتی ارزش پول ملی کاهش می‌یابد، محرک قوی برای توسعه صادرات ایجاد می‌شود و فرصتی برای توسعه صادرات صنعت فولاد پدید می‌‌آید و در عین حال می‌تواند نقش بسزایی در ارزآوری داشته باشد. و این در حالی‌ است که در هشت ماهی که از ابتدای امسال گذشته، با وجود افت قابل‌توجه ارزش پول ملی و ظرفیت صادراتی این صنعت، هیچ تلاشی برای توسعه صادرات فولاد انجام نشده است. کما اینکه آمارها حکایت از افت قابل‌توجه صادرات محصولات فولادی دارد، چراکه قیمت این محصولات در داخل کشور با نرخ ارز رقابت می‌کند؛ یعنی قیمت‌گذاری فولاد براساس نرخ ارز، زمینه این دست مشکلات را فراهم کرده است. بنابراین باز هم باید این سوال مطرح شود که آیا مرتبط کردن قیمت فولاد با نرخ ارز درست است؟

فرضی گفت: نرخ‌گذاری فولاد براساس دلار در حالی است که هزینه دستمزد منابع انسانی در ایران به مراتب کمتر از سایر کشورهاست. در همین حال، هزینه سوخت و انرژی مصرفی در ایران به مراتب پایین برآورد می‌شود. به‌علاوه آنکه ایران از ظرفیت‌های بالایی در حوزه منابع معدنی و سنگ آهن برخوردار است و در حالی‌که توقع داریم با وجود تمامی این مولفه‌ها قیمت تمام‌شده منطقی و پایین‌تر از نرخ جهانی باشد اما همچنان قیمت بالای فولاد همچون یک معما در هاله‌ای از ابهام است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر پیش‌بینی قیمت محصولات فولادی در آینده، اظهارکرد: فصل سرما و بارندگی آغاز شده و در چنین شرایطی مصرف فولاد به مراتب کاهش پیدا می‌کند. این شرایط می‌تواند زمینه توسعه فعالیت‌های صادراتی را فراهم کند.

اما این مسئله مستلزم آن است که بتوانیم مواد اولیه مورد نیاز این واحدها را تامین کنیم. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که درحال‌حاضر شرایط برای صادرات محصولات فولادی کشور کاملا مهیاست.

انتظار کاهش نرخ نداشته باشید

این کارشناس فولادی خاطرنشان کرد: حتی با وجود مساعد بودن شرایط، نباید انتظار کاهش قیمت‌ها را داشته باشیم. کما اینکه بسیاری از مردم با هدف حفظ ارزش پول خود و با توجه به التهاباتی که در بازار ارز، طلا، سهام و… وجود دارد، همچنان تمایل دارند با خرید محصولات فولادی، از سرمایه خود محافظت کنند. این مسئله در کوتاه‌مدت مانع افت نرخ فولاد می‌شود.

فرضی در پایان و در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر این نوسانات اخیر بازار فولاد بر قیمت مسکن گفت: نرخ مسکن و قیمت فولاد کاملا از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند اما درحال‌حاضر شرایط بازار مسکن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در چنین شرایطی از رونق بازار فولاد نیز کاسته شده است. در چنین موقعیتی، هیچ مصرف‌کننده‌ای ریسک خرید در این بازار پر نوسان را به جان نمی‌خرد و به‌طبع منتظر می‌ماند شاید فرجی شود و ثبات به قیمت‌ها بازگردد.

سخن پایانی

هرچند بازار فولاد و مسکن به‌طور مستقیم از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند اما این ۲ بازار درحال‌حاضر تحت‌تاثیر پارامترهای کلان‌تری قرار گرفته‌اند. کاهش ارزش پول ملی یکی از همین پارامترهاست. با آنکه عده‌ای نوید افت نرخ ارز را می‌دهند اما گویی بازارها همچنان محتاط عمل می‌کنند؛ یعنی این افت نرخ ارز بیشترین تاثیر خود را بر کاهش دادوستدها گذاشته است.

در چنین شرایطی، رکود بر بازار سایه می‌افکند اما قیمت آهن‌آلات آنطور که انتظار می‌رود، کاهش نمی‌یابد. علاوه بر این، درحال‌حاضر با توجه به رشد سرسام‌آور نرخ مسکن، دیگر اثرگذاری این محصول در قیمت فروش مسکن محدود شده؛ بنابراین نباید به افت قیمت مسکن با کاهش محدود نرخ فولاد امیدوار بود.

روزگار معدن